botuar të dielën, 29 janar 2012 te Shekulli
Kur ka qenë hera e fundit që keni blerë një produkt duke gjykuar (kryesisht) mbi garancinë e tij? Kur ka qenë hera e fundit që jeni nisur për pushime të garantuar nga ata që kanë qenë më parë, dhe jeni kthyer të bindur që garancia e sugjeruesit ia vlente? Kur ka qenë hera e fundit që keni votuar realisht të bindur mbi garancitë e një programi të një kandidati?
Ka shumë mundësi që përgjigjia për këto e për shumë pyetje të ngjashme të jetë: “kurrë”.
Diçka na pengon për t’i bazuar zgjedhjet tona mbi garancitë mbi jetën, zhvillimin, pronën, pasurinë dhe integritetin. Gjëja më pa garanci në këtë vend është fjala e tjetrit.
Është një kohë e përkohshme. Kemi frigoriferë, por asgjë nuk rron deri nesër.
Vendi i garancisë “non grata”
Kam një makinë elektrike për mjekrën, të blerë në vitin 1999 pa asnjë lloj garancie. Burri që ma shiti në tregun elektrik mund dhe të më kish dhënë garanci, por, të dy ishin të qartë që e vetmja garanci reale ishte ajo e të peshuarit me sy. Unë peshova burrin që ma shiste, produktin, koston, dhe e bleva. Po të kthehesha të nesermen, burri mund të mos ishte më aty, mund të mos më mbante mend, mund të mos më përfillte. Ose, makina, mund të mos prishej. Në fakt kam bërë një blerje të mirë. Makina punon akoma.
Në këtë formë funksionojmë gjithmonë, prej sa mbaj mend.
Gjëja me garancinë më jetëgjatë në këtë vend është një dyshek. 10 vjet.
Televizorët shiten në dyqane prestigjioze me garanci 3 mujore; diplomat tona në vend të datës së skadencës kanë një “Ha-Ha-Ha” të sigluar poshtë; po hyre në derë të spitalit as Zoti nuk mban më garanci për ty; polici të sugjeron miqësisht që ta zgjidhësh ‘me njëri-tjetrin’ përplasjen e makinës sepse ai dhe ti, e dini që dëmin e asaj makine të siguruar nuk ke për ta marrë të plotë; ai që ta merr votën ta merr në formë tribale e jo mbi një program, nuk ka pse të të japë llogari për 4 vjet, e vetmja gjë që mund të të garantojë është që të marrë “lekët e veta” nga posti i ri; ballkoni yt me ‘pamje nga deti’ mund të ketë shumë shpejt një pamje nga banja e komshiut të pallatit të ri; krenaria e prindit nuk është më “fëmija im nuk pi duhan e alkool”, por “ishalla fëmija im nuk merr drogë”; gjysma e martesave zgjidhen brenda vitit; e vetmja gjë që ka garanci është kredia, edhe pse libori është i pabesë; miqtë të shesin, shefat të shesin, gratë të shesin, vartësit të shesin. Madje, edhe shokët e vëllazërisë kriminale kanë filluar të të shesin.
Unë besoj se kjo është pjesë e mbrapshtisë. Kjo është një kontratë sociale e përdhunuar mu në thelbin e vet: garancia e ekzistencës së individit këtu, në këtë vend, me këtë shtet.
Përtej një kontratë sociale
Më josh më shumë marrëdhënia jonë individuale e sociale me ‘garancinë’ sesa termi kontratë sociale. Ajo që unë po e quaj ‘garanci’ më shkon përtej një vullneti të përgjithshëm të popullit.
Ne kemi nevojë jo vetëm për garanci të mosprekjes së kushtetutës, garanci të zbatimit të ligjit, garanci të mbrojtjes së jetës e të territorit kombëtar.
Ne kemi nevojë dhe për garancira shumë të imta: kemi nevojë për garancinë që fëmijët të luajnë para pallatit pa u shtypur me makinë, pa u goditur e abuzuar; kemi nevojë që asfalti të ketë jetë të gjatë e mos të ketë nevojë për riparim pas 5 vitesh; kemi nevojë që të jemi kreativë e jo të rrasemi në administratë nga frika e papunësisë; kemi nevojë që të provojmë sa vlejmë në konkurrencë të drejtpërdrejtë, e jo të futemi në konkurse që i kanë fituar paraprakisht të tjerët.
Ne kemi nevojë për vizionarë e jo për burra shteti. Ne kemi nevojë për filozofë e jo për ambasadorë. Ne kemi nevojë për një shoqëri të hapur e jo për një shoqatë ministrash laca. Kemi nevojë që politikat shtetërore të zgjasin të paktën dy breza e jo vetëm 4 vjet.
Ne kemi nevojë për futjen e garancisë si koncept i kontratës sociale, i ligjshmërisë, por, më tepër si koncept shpirtëror e njerëzor në marrëdhënie me njëri-tjetrin. Kemi nevojë që kur i themi “po” dikujt, ajo “po”-ja jonë të ketë vlerë.
Zëvendësimi i garancisë
Kur ka qenë hera e fundit që i keni besuar fjalës që ju ka dhënë dikush?
Jetojmë në një vend ku çdo gjë është e pasigurt, vendi i punës, diploma, miqtë, dashuria, qetësia, apartamenti, madje edhe jeta. Të pasigurta janë edhe allishverishet. Del dikush që ofron një pazar dhe më të ndyrë se i yti.
Integriteti personal ka kohë që nuk është më garanci në marrëdhënie personale, kontraktuale, politike e sociale.
I vetmi inxheksion që fusim në to është paraja. Me para, i bëjmë ‘upgrade’ të tëra këtyre garancive të përkohëshme e pa datë skadimi.
Paraja i mban njerëzit të lidhur ende rreth nesh.
Por, meqë paraja është gjithmonë relative – gjithmonë do të jetë dikush me më shumë lekë se sa ti, ose befas ti i humbet të gjitha – shpesh e vetmja garanci që mbetet është forca.
Prandaj dhuna zëvendëson marrëdhëniet ekonomike në vend të kontratave, marrjen e votave në vend të besimit, e shërben si garant në marrjen e respektit, të femrave, e të borxheve.
Rikthimi te garancia është i vështirë, gati i pamundur.
Rikthimi te garancitë do të thotë rikthim te integriteti i individëve që drejtojnë shtetin, median, kompanitë, paratë, institucionet e institutet, drejtësinë. Qesharake, apo jo? Është si të besosh përrallën e prostitutës që zgjedh që të bëhet nënë model, e hajdutit që vendos të jetojë me djersën e ballit, e vrasësit që dorëzohet vetë në burg dhe kërkon ti jepet dënim i përjetshëm. Madje, kam më shumë besim te prostituta e hajduti. Presioni shoqëror mund ta bëjë një prostitutë ta lërë atë mënyrë jetese. Ajo çfarë mungon sot është presioni shoqëror ndaj kalbëzimit të politikës e shoqërisë.
Nëse kjo është e pamundur, pse duhet që unë të kërkoj qiqra në hell?
Shteti i mosgrancive
Standarti i garancisë sonë kombëtare është akoma ai i Ali Pashës që, siç thuhet, kur berberi i vet i bëri një shaka të tipit “unë jam i vetmi që mund të ta vë briskun në qafë” Aliu e vrau më pas. “Përderisa e mendoi, s’kam garanci që nuk e bën”.
I rritur në një vend ku përgjithësisht ekziston diktatura e pakicës, qoftë në formë komuniste e qoftë në formë korporatash, unë do të isha i lumtur me një diktaturë të shumicës. Nëse shumica do vendoste që garancia në të tëra marrëdhëniet NUK NA DUHET, unë jam gati të bindem.
Por realiteti flet me gjuhë tjetër.
Vetë ata që e kanë instaluar, promovuar e ngritur në sistem shtetin e mosgarancive, janë ata që po përpëliten sot për pak garanci.
Ngjan se nuk janë dhe aq pak ata që kanë mbetur peng i mungesës së garancisë. E dinë që po të largohen nga politika mund ta hanë. Burgun, shpronësimin, linçimin publik e privat. E vetmja rrugë është që të rrinë këtu, të dënuar të jetojnë e punojnë mes llumit tonë. mund të kishin qenë në Bahamas duke jetuar mes rehatisë përjetë. Por s’munden. Nuk kanë garanci.
Ata që kanë vjedhur, plaçkitur e rrjepur pronën publike e private, shtetin e nënshtetin, sot, po përpëliten për të marrë një garanci të përjetëshme që pronat e pasuritë të mos u merren, që mos të përfundojnë burgjeve. Është një luftë e mundimshme, e përditshme, një dhunë që çon në një dhunë tjetër.
Sistemi që kanë ngritur, i ka marrë peng.
E vërteta nuk ka nevojë për garanci
Ajo që kam mundur të vë re është që garancitë kanë efekt domino, shembin njëra tjetrën. Vjen një çast kur dhe liria nuk është e garantuar. Ne, kemi arritur tashmë në atë pikë.
Duhet gjetur një pikë rifillimi. Dominoja e parë e sigurt që duhet ringritur në këmbë. Pataj, një nga një, të tjerat. Personalisht, mendoj që e para duhet të jetë e vërteta. Ne duhet të rikrijojmë garanci për të vërtetën. Unë besoj se sistemi i dhunës që zëvendëson atë të garancisë ngrihet gjërësisht mbi manipulimin e të vërtetës.
Shumë para, janë futur në sistem. Shumë media janë përfshirë. Shumë njerëz po kontribuojnë. Kohët orwelliane janë rikthyer. Asnjë garanci për liri nuk ka në një popull që gënjehet me raketake.
Kërkohet një popull që ushtron presion shoqëror mbi individët e institucionet.
Ku do ta gjejmë këtë popull? Po ja, në Kroaci. Ose mund ta sjellim me çmim më të lirë nga Nigeria.
Sunday, January 29, 2012
Sunday, January 22, 2012
Qoka e panevojshme e 21 Janarit
botuar te Shekulli e dielë, 22 Janar 2012
Nuk kam asgjë për të thënë për 21 janarin. Kisha në plan të dilja në bulevard e të sillja ca mbresa. Dola në bulevard, bëmë një rrotullim antiorar me muzikë filmash dhe ikëm pimë kafe. Pra, asnjë mbresë. Si me thënë, bëmë qokën e rastit sa për të mos na thënë që “ja, s’bëtë asgjë për 21 Janarin” dhe kaq.
21 Janari, nuk duhej të ishte kështu. Sepse, 21 Janari ka vendosur para 1 viti një piketë në memorien tonë kombëtare, dhe padyshim (lexohet padyshiiiiim) ka krijuar një standard të ri politik, demokratik e mbi të gjitha qytetar. Pas 21 Janarit, asgjë nuk mund të jetë ashtu siç ka qenë.
21 Janari i protestës
Mënyra se si ne protestojmë, nuk do të jetë më njësoj pas 21 Janarit. Kjo u pa dhe në xhiron në Bulevard, një vit më pas.
Na kanë bërë të besojmë që protestat paqësore na qenkan protesta me lule!! Në fakt protestat paqësore janë ato ku nuk thyhen xhamat. Por, protestat NUK mund të jenë me lule. Aq më tepër, siç thuhet në filma, kur “në këtë vend lulet i hanë gomerët”.
Indinjata, protesta, e drejta për të shprehur një pakënaqësi ka pankarta e parulla, ka britma e brohoritma, ka fjalime që ndezin turmën dhe njerëz që ngrenë grushtet përpjetë. Ka një kor të madh pakënaqësie që duhet të ngrihet deri në qiell. Askush, nuk mund të na e heqë të drejtën për të bërtitur të vërtetën tonë në rrugët e qytetit tonë. Por, 21 Janari na bëri të kuptojmë që edhe me duar në xhepa mund të të vrasin.
Të drejtën e protestës, realisht, jo vetëm na e kanë hequr, por, po na detyrojnë të dalim me muzikë filmash e me lule. Ngrijini lulet lart! sepse dhe standardi i ri i protestës, nuk është garantues. Edhe me lule, mund të të vrasin.
21 Janari i së vërtetës
Problemi im më i madh një vit pas 21 Janarit, është standardi që u krijua në marrëdhënie me të vërtetën. Ne si popull kemi shumë probleme në marrëdhënie me të vërtetën. Na pëlqen ajo e vërtetë që na vë ndërgjegjen në gjumë.
Mungesa e standardeve ndaj së vërtetës nis që nga metodologjia kriminal e raportimit në media, tek ai i bombardimit konstant me fabrikime mediatike në mënyrë konstante, tek zhdukja e dëshmitarëve e përkthimi sipas qejfit i çfarëdo raporti, e më pas tek mungesa e institucioneve të besueshme e me integritet, qofshin këto akademi shkencore a gjykata, e deri tek krijimi i dogmave popullore.
Sigurisht që nuk kemi shumë faj për këtë. 45 vitet e komunizmit me Ministritë e veta të së Vërtetës, e kanë bërë punën e vet.
Dhe ja ku jemi, më 21 Janar.
Dita e abuzimit më të madh me të vërtetën, nuk është as 2 Prilli, as gjyqi i Nanos, as Sudja, as Gërdeci as shitja e detit. Është kjo.
Në një vend ku e vërteta funksionon me stilin “rëndësi ka ajo që them unë në televizor, jo ajo që di ti”, 21 Janari është apoteoza. Simboli. Totemi.
Nuk do qe keq që 1 Prillin ta zhvendosim më 21 Janar.
21 Janari qytetar
Mënyra se si ne jetojmë si qytetarë, nuk do të jetë më njësoj pas 21 Janarit.
21 Janari ishte shëmtia jonë kombëtare. Ishte si të dilnim në pasqyrë e të shihnim se kush jemi. Ata që mbështetën pa ekuivok, madje me cinizëm vrasjen, ata që thanë “mirë ua bënë, se shkulën pllakat e bulevardit” nuk janë njerëz të huaj. Jemi ne. Në çdo familje tonën, jemi ndarë një matanë e një më kët’ anë. Secila familje shqiptare, ka njërin që thotë “na vranë” dhe tjetrin që thotë “mirë jua bënë”.
Prandaj jam i prirur ta besoj teorinë që qarkullon se po të kishin vazhduar protestat mund të kishim përfunduar në luftë civile. Sepse, gjysma jonë, do i binte gjysmës tjetër. E nuk e kam fjalën për gjysmat e Shqipërisë, por për çdo gjysmë, familjet, pallatet, shkollat, institucionet.
21 Janari na tregoi se në këtë vend disa janë qytetarë të gatshëm për të duartrokitur vrasësit. Edhe për ti votuar.
21 Janari i politikës
Një lider që pohon “më çuan sms që do të më vrisnin” dhe një tjetër që thotë “më bënë puç” nuk do të mund të jenë kurrë si më parë, as njëri e as tjetri. Secili, do të jetë më keq, në stilin e tij. Dhe kurrë më bashkë, qoftë dhe për arsye madhore kombëtare.
Sigurisht, ne kemi raste kur viktima e xhelati janë bashkuar për interesa të ngushta përfitimi më vonë, por, kjo nuk ka të bëjë me politikën por me pazaret.
Nuk jam unë, s’më përket mua, e as që dua t’i tregoj opozitës se çfarë duhet të bëjë. Unë, nuk jam opozita.
Opozita e ka bërë të qartë që nuk ka në plan më të ndjekë rrugën e protestave. Secili e bën luftën sipas mjeteve që ka.
Por, unë mund të pretendoj që secili të zërë vendin që i takon. Secili, në karrigen dhe tavolinën që i takon. Ata që nuk janë për në rrugë, le të rrinë në zyrë. Meqë ishte e dielë, le të rrinë në kafe. Qokat nuk kanë kuptim!
Të paktën, shyqyr që nuk kishin stërmunduar njerëz nga rrethet. Ç’kuptim do të kishte të sillnim njerëz me autobusë, vetëm për të bërë një xhiro në këmbë?
Ç’kuptim ka ti sjellësh deri në Tiranë me kosto kohe e parash, vetëm që të dukemi shumë? Kujt i bëhet vonë në këtë vend se sa shumë je?
Pas 21 Janarit, politika nuk ka për të qenë më njësoj.
21 Janari i Shqipërisë
Pas 21 Janarit, Shqipëria nuk është më njësoj.
Më 28 janar, një vit më parë, lumi i mbi 100 mijë njerëzve i reduktuar në 6 mijë nga burizanët e pushtetit dhe në 300 mijë nga burizanët kundër pushtetit deshi të na thoshte diçka. Që, ka një Shqipëri të ndjeshme. Ka ca njerëz që nuk mund ta lënë të kalojë si pa të keq një ekzekutim në mes të bulevardit. Ka njerëz që akoma besojnë se jemi të barabartë, në të mirë e në të keq, në këtë vend.
Ata njerëz nuk kishin asnjë arsye për të dalë më 21 të këtij viti për qokë. E bënë qokën një herë, më 28 janar, para një viti.
Ka akoma një ‘Shqipëri të mirë’, edhe pse ata që e thonin dikur, e harruan shumë shpejt.
21 Janari na bëri të kuptojmë që ky atdhe nuk është i të tërëve ne. KY ATDHE, ËSHTË I ATYRE TË TJERËVE.
21 Janari im
Pas 21 Janarit, kalendari nuk mund të jetë më ai që ishte.
Unë nuk e mbaja mend se kur paska qenë Kongresi i Lushnjës, a me 21 a me 28. Ndjesë atyre që mund të jenë lidhur personalisht me atë ngjarje, por mua nuk bëhet vonë për Kongresin e Lushnjës.
Mua nuk më kanë prekur as ri-inskenimi i Konferencës së Pezës me festa tekno, festë që u harrua sapo u ndërrua kreu i Bashkisë.
Kam mundur të vë re që të vetmet data të rëndësishme për ne janë Viti i Ri – festa e të ngrënit e të pirit, Shën Valentini – festa e seksit, 28 Nëntori – festa më e vjetër e festuar.
Festat e tjera, kanë vlerë për sa kohë mund të bëjmë pushim apo parti në pub.
21 Janarin e shkruaj me të madhe si të ishte një datë e veçantë, sepse unë, nuk jam më i njëjti pas 21 Janarit.
Çdo vend ka revolucionin e vet, thotë një tekst i Jovanottit. Për të shmangur keqkuptimet, kur kaq shumë njerëz mezi presin rastin, revolucioni im nuk është me gijotina mbretërish e as me djegie Rajshtagu.
Revolucioni im, është i brendshëm.
21 Janari, besoj se do të mbahet mend gjatë. Ai vuri një standard të shëmtuar për qytetarinë, të vërtetën, politikën dhe lirinë, por pas 21 Janarit, asnjë prej nesh nuk do jetë më njësoj.
Pavarësisht se politika do të mundohet ta përdorë si datë, opozita si kapital, pushteti si kërcënim, 21 Janari ka hyrë tashmë në kalendarin tonë kombëtar.
Prandaj, më vjen turp ta ‘festoj’ me një xhiro në bulevard.
Pak Gërdec, sa për finale
I kam thënë vetes dhe e përsëris herë pas here, se unë nuk e harroj Gërdecin. Nuk e harroj, se po ta harroj do ishte sikur çifutët të harronin kampet e përqendrimit. Sot, pas vetëm 4 vitesh, vetë gërdecarët e kanë harruar Gërdecin. E shitën si pa të keq për të blerë fuoristrada me paratë e ndihmave. Dhe, në një vend kaq të pasigurt, ku e vërteta vlen më ka se asgjë, dhe ku kushdo blihet, pse duhet t’u vë faj?
Gjasat që 21 Janari të përfundojë i harruar e i deformuar si Gërdeci, nuk janë të vogla.
Megjithatë, një ngjarje vdes realisht kur vdes dhe dëshmitari i fundit i saj. Siç thotë Borghes, ishte një çast që vdiq njeriu i fundit që kishte parë me sytë e vet pushtimin e Romës nga Barbarët.
Unë nuk kam për ta harruar 21 Janarin. Derisa të vdes, do e ruaj një fije të së vërtetës, aq sa nxë memoria ime, brenda meje.
Unë, nuk e harroj 21 Janarin!
Dhe – kush ka mundësi, le t’ua thotë këtë gërdecarëve analfabetë e me fuoristrada – nuk prish punë që kanë pranuar të harrojnë.
Unë, nuk e harroj as Gërdecin.
Nuk kam asgjë për të thënë për 21 janarin. Kisha në plan të dilja në bulevard e të sillja ca mbresa. Dola në bulevard, bëmë një rrotullim antiorar me muzikë filmash dhe ikëm pimë kafe. Pra, asnjë mbresë. Si me thënë, bëmë qokën e rastit sa për të mos na thënë që “ja, s’bëtë asgjë për 21 Janarin” dhe kaq.
21 Janari, nuk duhej të ishte kështu. Sepse, 21 Janari ka vendosur para 1 viti një piketë në memorien tonë kombëtare, dhe padyshim (lexohet padyshiiiiim) ka krijuar një standard të ri politik, demokratik e mbi të gjitha qytetar. Pas 21 Janarit, asgjë nuk mund të jetë ashtu siç ka qenë.
21 Janari i protestës
Mënyra se si ne protestojmë, nuk do të jetë më njësoj pas 21 Janarit. Kjo u pa dhe në xhiron në Bulevard, një vit më pas.
Na kanë bërë të besojmë që protestat paqësore na qenkan protesta me lule!! Në fakt protestat paqësore janë ato ku nuk thyhen xhamat. Por, protestat NUK mund të jenë me lule. Aq më tepër, siç thuhet në filma, kur “në këtë vend lulet i hanë gomerët”.
Indinjata, protesta, e drejta për të shprehur një pakënaqësi ka pankarta e parulla, ka britma e brohoritma, ka fjalime që ndezin turmën dhe njerëz që ngrenë grushtet përpjetë. Ka një kor të madh pakënaqësie që duhet të ngrihet deri në qiell. Askush, nuk mund të na e heqë të drejtën për të bërtitur të vërtetën tonë në rrugët e qytetit tonë. Por, 21 Janari na bëri të kuptojmë që edhe me duar në xhepa mund të të vrasin.
Të drejtën e protestës, realisht, jo vetëm na e kanë hequr, por, po na detyrojnë të dalim me muzikë filmash e me lule. Ngrijini lulet lart! sepse dhe standardi i ri i protestës, nuk është garantues. Edhe me lule, mund të të vrasin.
21 Janari i së vërtetës
Problemi im më i madh një vit pas 21 Janarit, është standardi që u krijua në marrëdhënie me të vërtetën. Ne si popull kemi shumë probleme në marrëdhënie me të vërtetën. Na pëlqen ajo e vërtetë që na vë ndërgjegjen në gjumë.
Mungesa e standardeve ndaj së vërtetës nis që nga metodologjia kriminal e raportimit në media, tek ai i bombardimit konstant me fabrikime mediatike në mënyrë konstante, tek zhdukja e dëshmitarëve e përkthimi sipas qejfit i çfarëdo raporti, e më pas tek mungesa e institucioneve të besueshme e me integritet, qofshin këto akademi shkencore a gjykata, e deri tek krijimi i dogmave popullore.
Sigurisht që nuk kemi shumë faj për këtë. 45 vitet e komunizmit me Ministritë e veta të së Vërtetës, e kanë bërë punën e vet.
Dhe ja ku jemi, më 21 Janar.
Dita e abuzimit më të madh me të vërtetën, nuk është as 2 Prilli, as gjyqi i Nanos, as Sudja, as Gërdeci as shitja e detit. Është kjo.
Në një vend ku e vërteta funksionon me stilin “rëndësi ka ajo që them unë në televizor, jo ajo që di ti”, 21 Janari është apoteoza. Simboli. Totemi.
Nuk do qe keq që 1 Prillin ta zhvendosim më 21 Janar.
21 Janari qytetar
Mënyra se si ne jetojmë si qytetarë, nuk do të jetë më njësoj pas 21 Janarit.
21 Janari ishte shëmtia jonë kombëtare. Ishte si të dilnim në pasqyrë e të shihnim se kush jemi. Ata që mbështetën pa ekuivok, madje me cinizëm vrasjen, ata që thanë “mirë ua bënë, se shkulën pllakat e bulevardit” nuk janë njerëz të huaj. Jemi ne. Në çdo familje tonën, jemi ndarë një matanë e një më kët’ anë. Secila familje shqiptare, ka njërin që thotë “na vranë” dhe tjetrin që thotë “mirë jua bënë”.
Prandaj jam i prirur ta besoj teorinë që qarkullon se po të kishin vazhduar protestat mund të kishim përfunduar në luftë civile. Sepse, gjysma jonë, do i binte gjysmës tjetër. E nuk e kam fjalën për gjysmat e Shqipërisë, por për çdo gjysmë, familjet, pallatet, shkollat, institucionet.
21 Janari na tregoi se në këtë vend disa janë qytetarë të gatshëm për të duartrokitur vrasësit. Edhe për ti votuar.
21 Janari i politikës
Një lider që pohon “më çuan sms që do të më vrisnin” dhe një tjetër që thotë “më bënë puç” nuk do të mund të jenë kurrë si më parë, as njëri e as tjetri. Secili, do të jetë më keq, në stilin e tij. Dhe kurrë më bashkë, qoftë dhe për arsye madhore kombëtare.
Sigurisht, ne kemi raste kur viktima e xhelati janë bashkuar për interesa të ngushta përfitimi më vonë, por, kjo nuk ka të bëjë me politikën por me pazaret.
Nuk jam unë, s’më përket mua, e as që dua t’i tregoj opozitës se çfarë duhet të bëjë. Unë, nuk jam opozita.
Opozita e ka bërë të qartë që nuk ka në plan më të ndjekë rrugën e protestave. Secili e bën luftën sipas mjeteve që ka.
Por, unë mund të pretendoj që secili të zërë vendin që i takon. Secili, në karrigen dhe tavolinën që i takon. Ata që nuk janë për në rrugë, le të rrinë në zyrë. Meqë ishte e dielë, le të rrinë në kafe. Qokat nuk kanë kuptim!
Të paktën, shyqyr që nuk kishin stërmunduar njerëz nga rrethet. Ç’kuptim do të kishte të sillnim njerëz me autobusë, vetëm për të bërë një xhiro në këmbë?
Ç’kuptim ka ti sjellësh deri në Tiranë me kosto kohe e parash, vetëm që të dukemi shumë? Kujt i bëhet vonë në këtë vend se sa shumë je?
Pas 21 Janarit, politika nuk ka për të qenë më njësoj.
21 Janari i Shqipërisë
Pas 21 Janarit, Shqipëria nuk është më njësoj.
Më 28 janar, një vit më parë, lumi i mbi 100 mijë njerëzve i reduktuar në 6 mijë nga burizanët e pushtetit dhe në 300 mijë nga burizanët kundër pushtetit deshi të na thoshte diçka. Që, ka një Shqipëri të ndjeshme. Ka ca njerëz që nuk mund ta lënë të kalojë si pa të keq një ekzekutim në mes të bulevardit. Ka njerëz që akoma besojnë se jemi të barabartë, në të mirë e në të keq, në këtë vend.
Ata njerëz nuk kishin asnjë arsye për të dalë më 21 të këtij viti për qokë. E bënë qokën një herë, më 28 janar, para një viti.
Ka akoma një ‘Shqipëri të mirë’, edhe pse ata që e thonin dikur, e harruan shumë shpejt.
21 Janari na bëri të kuptojmë që ky atdhe nuk është i të tërëve ne. KY ATDHE, ËSHTË I ATYRE TË TJERËVE.
21 Janari im
Pas 21 Janarit, kalendari nuk mund të jetë më ai që ishte.
Unë nuk e mbaja mend se kur paska qenë Kongresi i Lushnjës, a me 21 a me 28. Ndjesë atyre që mund të jenë lidhur personalisht me atë ngjarje, por mua nuk bëhet vonë për Kongresin e Lushnjës.
Mua nuk më kanë prekur as ri-inskenimi i Konferencës së Pezës me festa tekno, festë që u harrua sapo u ndërrua kreu i Bashkisë.
Kam mundur të vë re që të vetmet data të rëndësishme për ne janë Viti i Ri – festa e të ngrënit e të pirit, Shën Valentini – festa e seksit, 28 Nëntori – festa më e vjetër e festuar.
Festat e tjera, kanë vlerë për sa kohë mund të bëjmë pushim apo parti në pub.
21 Janarin e shkruaj me të madhe si të ishte një datë e veçantë, sepse unë, nuk jam më i njëjti pas 21 Janarit.
Çdo vend ka revolucionin e vet, thotë një tekst i Jovanottit. Për të shmangur keqkuptimet, kur kaq shumë njerëz mezi presin rastin, revolucioni im nuk është me gijotina mbretërish e as me djegie Rajshtagu.
Revolucioni im, është i brendshëm.
21 Janari, besoj se do të mbahet mend gjatë. Ai vuri një standard të shëmtuar për qytetarinë, të vërtetën, politikën dhe lirinë, por pas 21 Janarit, asnjë prej nesh nuk do jetë më njësoj.
Pavarësisht se politika do të mundohet ta përdorë si datë, opozita si kapital, pushteti si kërcënim, 21 Janari ka hyrë tashmë në kalendarin tonë kombëtar.
Prandaj, më vjen turp ta ‘festoj’ me një xhiro në bulevard.
Pak Gërdec, sa për finale
I kam thënë vetes dhe e përsëris herë pas here, se unë nuk e harroj Gërdecin. Nuk e harroj, se po ta harroj do ishte sikur çifutët të harronin kampet e përqendrimit. Sot, pas vetëm 4 vitesh, vetë gërdecarët e kanë harruar Gërdecin. E shitën si pa të keq për të blerë fuoristrada me paratë e ndihmave. Dhe, në një vend kaq të pasigurt, ku e vërteta vlen më ka se asgjë, dhe ku kushdo blihet, pse duhet t’u vë faj?
Gjasat që 21 Janari të përfundojë i harruar e i deformuar si Gërdeci, nuk janë të vogla.
Megjithatë, një ngjarje vdes realisht kur vdes dhe dëshmitari i fundit i saj. Siç thotë Borghes, ishte një çast që vdiq njeriu i fundit që kishte parë me sytë e vet pushtimin e Romës nga Barbarët.
Unë nuk kam për ta harruar 21 Janarin. Derisa të vdes, do e ruaj një fije të së vërtetës, aq sa nxë memoria ime, brenda meje.
Unë, nuk e harroj 21 Janarin!
Dhe – kush ka mundësi, le t’ua thotë këtë gërdecarëve analfabetë e me fuoristrada – nuk prish punë që kanë pranuar të harrojnë.
Unë, nuk e harroj as Gërdecin.
Sunday, January 15, 2012
Patriotët e mospërputhshëm me sistemin
botuar te Shekulli, e dielë, 15 janar
Pak ditë më parë tek respublica.al një djalë me emrin Orgest, i shkolluar dhe banues në Amerikë, bëri publike një letër që ia kishte dërguar kryetarit të opozitës, z. Edi Rama. Thelbi i letrës ishte oferta e Orgestit për të vënë në dispozicion dijet e aftësitë personale të tij (dhe të tjerëve si ai) në zhvillimin e Shqipërisë, në ngritjen e shoqërisë shqiptare në standarte më të larta dhe në dhënien fund të tranzicionit.
Letra e Orgestit është sa e sinqertë, aq edhe naive.
Letra e tij na sjell në dritë një mospërputhje të fortë mes realitetit konkret shqiptar dhe atij ideo-emocional të shumë prej njerëzve tanë jashtë shtetit, që pavarësisht se janë në Amerikë, Suedi a Zelandë, sytë i mbajnë nga Shqipëria.
Meqënëse Rama nuk ka patur kohë ose mundësi ti përgjigjet, po përpiqem ti kthej unë një përgjigje.
Ata që erdhën njëherë
Orgesti ndoshta nuk e ka ndjerë atje ku është, por, ne kemi pasur e vazhdojmë të kemi ardhje djemsh e vajzash të arsimuar në Perëndim. Ardhjet shpeshtohen me raste zgjedhjesh, kur shpresat a shanset për të përmbysur një grup qeverisës e për ta zëvendësuar me të rinj, është e madhe.
Jo për cinizëm, po për lehtësi termash e më tepër me një dashamirësi të butë, po i quaj ‘patriotët’.
Një grup i tillë i madh është dhe ai që unë kam votuar plot shpresë në 2005-n, e që më zhgënjeu personalisht shumë. Nga ai grup plot energji e ide, disa ikën, u spostuan ose u eleminuan me ligjin e më servilit, ndërsa të tjerët u futën në sistem.
Jo rrallë, lexojmë në media të përfliten për korrupsion emra patriotësh, nga ata të shkolluarit jashtë, nga ata që u kthyen për të kontribuar për vendin e tyre. Me sa duket, shkolla, dijet, standartet që sillnin nga jashtë nuk i rezistojnë dot korrozionit të sistemit. “Këtu te ne, siç më thoshte një mik, kushdo blihet. Madje, nuk shtrohet më as pyetja ‘për sa?’.” Sot, edhe ata vetë besoj e kanë harruar se çfarë kanë qenë. Sot, ata e kanë harruar që dikur shkruanin letra si të Orgestit.
Ne vazhdojmë të kemi ardhje patriotësh. Rrugët para tyre, njësoj si në 2005-n, njësoj si në 98-n a 2000-n, janë dy. Ose të ingranohen në sistemin e korruptuar, ose të kthehen andej nga ishin.
Çfarë duhet të bëjnë për të hyrë në sistem
Për tu ingranuar në sistem, kushti është një: bëhu pjesë e sistemit.
Sistemi manaxherial që ne kemi ngritur është një sistem neo-kooperativist. Në zyrat e shtetit punon vetëm një, dhe paguhen 8. Profesionistët heshtin para arrogancës së atyre që drejtojnë çdo zyrë, të futur në punë me partishmëri, me miqësi ose me forcën e parasë.
E jo vetëm shteti, por dhe shumë sipërmarrje private funksionojnë me metodat e manaxhimit komunist. Drejtimi me familjarë të paaftë ose me miq e shokë, ka bërë që siç më tregonte një mik, çdo ndërmarrje private me mbi 10 vetë, kthehet në kooperativë.
“Brigadieri i di të tëra. Brigadieri, është i biri/miku i filanit. Brigadieri, ka shumë frikë nga ata që dinë më shumë. Brigadieri të bën gjëmën, të heq ditën e punës! Duhet fjetur me Brigadierin. Sa shtëpi të bukur kishte Brigadieri!”
E pra, patriotët do të duhet të vijnë e të konkurojnë në këtë sistem vlerash!
Diplomat e tyre të perëndimit do ti vënë përballë kartonave tona të bakallit, shkollimin e tyre rigoroz përballë rrjetës sonë rigoroze të miqve, integritetin e tyre përballë shkeljes me këmbë e lënies pa rrogë.
Ata që nuk pranojnë ta shesin integritetin e të konformohen në sistem, ikin mbrapsht. Të tjerët janë akoma këtu, në sistem, madje në majat më të larta. Vetëm se nuk mund ti quaj më ‘patriotë’. Janë shndërruar në tjetër gjë.
Tek ne uji është më i ndotur afër burimit.
Partizanë, në vend të patriotëve
Edhe në i thirrshin për të drejtuar këtë vend, i thërrasin për ti shërbyer kauzës së Partisë, jo vendit. Dhe partitë tona dihen, NJËRI i di të gjitha, të tjerët duhet të rrinë në rresht e të bërtasin “urra” ose “para partizanë”.
Prandaj nuk i thërret njeri. Vendet e luftës, janë zënë. Rreshtat janë plot me partizanë. Kujt i duhet një partizan me shkollë? Për më tepër, një partizan me ndjeshmëri perëndimore!
Në këtë pikë, patriotët pyesin veten, pse nuk po i thërret njeri? Pse këtu ka kaq shumë nevojë për specialistë e manaxherë të aftë e me vizione, dhe vazhdojnë të punësojnë njerëz me diploma false?
A mos nuk duhet të presin nga të tjerët?
Do më pëlqente të besoja, se ata duhet ti dalin vetë zot vetes. Të vijnë këtu e ta gjejnë vendin e tyre! Të bëjnë diçka. Diksuhh do u sugjeronte të futen në degët lokale të ndonjë partie e të luftojë sistemin që aty.
Në fakt, patriotët nuk duan të vijnë të luftojnë. Lufta, na përket neve këtu. Ata, duan vetëm të punojnë, të ndërtojnë. Por tranzicioni ynë është luftë, ndaj nuk mbaron dot me njerëz që ndërtojnë. Tranzicioni ynë mbahet gjallë përmes luftës. Luftë për ekzistencë, luftë për territor, luftë për pasuritë e nëntokës e mbitokës, luftë për të shtënë në dorë gjithçka trashëguam, luftë për të zënë një vend pune e më pas për ta mbajtur, luftë për vota, luftë për të mos dorëzuar pushtetin, luftë për të mos hyrë në burg.
Pra, vend për ndërtues nuk ka.
Para partazanë!
A na duhen vërtet këta njerëz?
"Sistemi nuk i krijon njerëzit, nuk i krijon as aftësitë dhe tiparet e tyre. Sistemi vetëm i shfrytëzon dhe i favorizon ato aftësi, ndjenja dhe interesa, të cilat janë të domosdoshme për funksionimin e tij. Secili tipar tjetër, shikuar nga pozita dhe nevojat e tij, është i tepërt dhe i dëmshëm” i referohet Karel Kosikut, në një shkrim të vetin Ibrahim Berisha.
E thënë me fjalët e Artan Lames, sistemi u thotë këtyre të rinjve “Ikni se na prishni punë”.
Unë do doja të thoja që ata nuk janë kompatibël, dmth të përputhshëm, me sistemin. Nëse njerëz të aftë e profesionalë, të ndershëm e me integritet, do të ingranoheshin në sistem, ata do e prishnin sistemin. Druri i drejtë, e prish stivën e drurëve të shtrembër.
Prandaj as Rama nuk mund ti kthejë përgjigje Orgestit. Nuk ka çfarë ti thotë. Ai e di që sistemi nuk e pranon gjakun e ri. Sistemi ynë pranon vetëm një lloj grupi gjaku, atë të korruptueshmin. E kotë ti sjellim këtu kur nuk i përdorim dot. Do ishte gjak i shkuar dëm.
Nuk kemi pra, ç’tu ofrojmë patriotëve, ata NUK janë të përputhshëm me sistemin. Dhe, ndoshta më mirë. Do të ishte një ftesë për në ferr.
‘Duku një herë nesër!’
Mund të duket sikur po u them patriotëve të presin sa të ‘vdesë’ sistemi, e pastaj të shohim. T’i mbajmë përkohësisht me shpresën tipike shqiptare “duku i’herë nesër”.
Në fakt, ky sistem, sado i dobët e i paqendrueshëm, nuk bie vetë.
Duke gjykuar sesi demokracia tek ne ka marrë forma tribale e bajrakësh, kam frikë se rruga më e afërt e zgjidhjes do të ishte ajo përmes atij që një historian yni e quan “sovran i ndriçuar”.
Gjithçka fillon duke ringritur një sistem konkurrence, që fillon që tek diplomat, vendet e punës, e përfundon te konkurrenca e ndershme ekonomike. Këtë mund ta bëjë një njeri me vizion, frymëzues e me aftësi manaxheriale në gjendje ta transformojë sistemin nga lart-poshtë.
Kur ta gjejmë një njeri që të përcjellë këtë standard nga maja e Piramidës së pushtetit tonë, do t’ju njoftojmë. Por, siç duken bathët duke vëzhguar projektet politike, stafet njerëzore, apo frymën e lidershipit vendas, e mira do të qe të mos rrinit me veshin te dera.
Pak ditë më parë tek respublica.al një djalë me emrin Orgest, i shkolluar dhe banues në Amerikë, bëri publike një letër që ia kishte dërguar kryetarit të opozitës, z. Edi Rama. Thelbi i letrës ishte oferta e Orgestit për të vënë në dispozicion dijet e aftësitë personale të tij (dhe të tjerëve si ai) në zhvillimin e Shqipërisë, në ngritjen e shoqërisë shqiptare në standarte më të larta dhe në dhënien fund të tranzicionit.
Letra e Orgestit është sa e sinqertë, aq edhe naive.
Letra e tij na sjell në dritë një mospërputhje të fortë mes realitetit konkret shqiptar dhe atij ideo-emocional të shumë prej njerëzve tanë jashtë shtetit, që pavarësisht se janë në Amerikë, Suedi a Zelandë, sytë i mbajnë nga Shqipëria.
Meqënëse Rama nuk ka patur kohë ose mundësi ti përgjigjet, po përpiqem ti kthej unë një përgjigje.
Ata që erdhën njëherë
Orgesti ndoshta nuk e ka ndjerë atje ku është, por, ne kemi pasur e vazhdojmë të kemi ardhje djemsh e vajzash të arsimuar në Perëndim. Ardhjet shpeshtohen me raste zgjedhjesh, kur shpresat a shanset për të përmbysur një grup qeverisës e për ta zëvendësuar me të rinj, është e madhe.
Jo për cinizëm, po për lehtësi termash e më tepër me një dashamirësi të butë, po i quaj ‘patriotët’.
Një grup i tillë i madh është dhe ai që unë kam votuar plot shpresë në 2005-n, e që më zhgënjeu personalisht shumë. Nga ai grup plot energji e ide, disa ikën, u spostuan ose u eleminuan me ligjin e më servilit, ndërsa të tjerët u futën në sistem.
Jo rrallë, lexojmë në media të përfliten për korrupsion emra patriotësh, nga ata të shkolluarit jashtë, nga ata që u kthyen për të kontribuar për vendin e tyre. Me sa duket, shkolla, dijet, standartet që sillnin nga jashtë nuk i rezistojnë dot korrozionit të sistemit. “Këtu te ne, siç më thoshte një mik, kushdo blihet. Madje, nuk shtrohet më as pyetja ‘për sa?’.” Sot, edhe ata vetë besoj e kanë harruar se çfarë kanë qenë. Sot, ata e kanë harruar që dikur shkruanin letra si të Orgestit.
Ne vazhdojmë të kemi ardhje patriotësh. Rrugët para tyre, njësoj si në 2005-n, njësoj si në 98-n a 2000-n, janë dy. Ose të ingranohen në sistemin e korruptuar, ose të kthehen andej nga ishin.
Çfarë duhet të bëjnë për të hyrë në sistem
Për tu ingranuar në sistem, kushti është një: bëhu pjesë e sistemit.
Sistemi manaxherial që ne kemi ngritur është një sistem neo-kooperativist. Në zyrat e shtetit punon vetëm një, dhe paguhen 8. Profesionistët heshtin para arrogancës së atyre që drejtojnë çdo zyrë, të futur në punë me partishmëri, me miqësi ose me forcën e parasë.
E jo vetëm shteti, por dhe shumë sipërmarrje private funksionojnë me metodat e manaxhimit komunist. Drejtimi me familjarë të paaftë ose me miq e shokë, ka bërë që siç më tregonte një mik, çdo ndërmarrje private me mbi 10 vetë, kthehet në kooperativë.
“Brigadieri i di të tëra. Brigadieri, është i biri/miku i filanit. Brigadieri, ka shumë frikë nga ata që dinë më shumë. Brigadieri të bën gjëmën, të heq ditën e punës! Duhet fjetur me Brigadierin. Sa shtëpi të bukur kishte Brigadieri!”
E pra, patriotët do të duhet të vijnë e të konkurojnë në këtë sistem vlerash!
Diplomat e tyre të perëndimit do ti vënë përballë kartonave tona të bakallit, shkollimin e tyre rigoroz përballë rrjetës sonë rigoroze të miqve, integritetin e tyre përballë shkeljes me këmbë e lënies pa rrogë.
Ata që nuk pranojnë ta shesin integritetin e të konformohen në sistem, ikin mbrapsht. Të tjerët janë akoma këtu, në sistem, madje në majat më të larta. Vetëm se nuk mund ti quaj më ‘patriotë’. Janë shndërruar në tjetër gjë.
Tek ne uji është më i ndotur afër burimit.
Partizanë, në vend të patriotëve
Edhe në i thirrshin për të drejtuar këtë vend, i thërrasin për ti shërbyer kauzës së Partisë, jo vendit. Dhe partitë tona dihen, NJËRI i di të gjitha, të tjerët duhet të rrinë në rresht e të bërtasin “urra” ose “para partizanë”.
Prandaj nuk i thërret njeri. Vendet e luftës, janë zënë. Rreshtat janë plot me partizanë. Kujt i duhet një partizan me shkollë? Për më tepër, një partizan me ndjeshmëri perëndimore!
Në këtë pikë, patriotët pyesin veten, pse nuk po i thërret njeri? Pse këtu ka kaq shumë nevojë për specialistë e manaxherë të aftë e me vizione, dhe vazhdojnë të punësojnë njerëz me diploma false?
A mos nuk duhet të presin nga të tjerët?
Do më pëlqente të besoja, se ata duhet ti dalin vetë zot vetes. Të vijnë këtu e ta gjejnë vendin e tyre! Të bëjnë diçka. Diksuhh do u sugjeronte të futen në degët lokale të ndonjë partie e të luftojë sistemin që aty.
Në fakt, patriotët nuk duan të vijnë të luftojnë. Lufta, na përket neve këtu. Ata, duan vetëm të punojnë, të ndërtojnë. Por tranzicioni ynë është luftë, ndaj nuk mbaron dot me njerëz që ndërtojnë. Tranzicioni ynë mbahet gjallë përmes luftës. Luftë për ekzistencë, luftë për territor, luftë për pasuritë e nëntokës e mbitokës, luftë për të shtënë në dorë gjithçka trashëguam, luftë për të zënë një vend pune e më pas për ta mbajtur, luftë për vota, luftë për të mos dorëzuar pushtetin, luftë për të mos hyrë në burg.
Pra, vend për ndërtues nuk ka.
Para partazanë!
A na duhen vërtet këta njerëz?
"Sistemi nuk i krijon njerëzit, nuk i krijon as aftësitë dhe tiparet e tyre. Sistemi vetëm i shfrytëzon dhe i favorizon ato aftësi, ndjenja dhe interesa, të cilat janë të domosdoshme për funksionimin e tij. Secili tipar tjetër, shikuar nga pozita dhe nevojat e tij, është i tepërt dhe i dëmshëm” i referohet Karel Kosikut, në një shkrim të vetin Ibrahim Berisha.
E thënë me fjalët e Artan Lames, sistemi u thotë këtyre të rinjve “Ikni se na prishni punë”.
Unë do doja të thoja që ata nuk janë kompatibël, dmth të përputhshëm, me sistemin. Nëse njerëz të aftë e profesionalë, të ndershëm e me integritet, do të ingranoheshin në sistem, ata do e prishnin sistemin. Druri i drejtë, e prish stivën e drurëve të shtrembër.
Prandaj as Rama nuk mund ti kthejë përgjigje Orgestit. Nuk ka çfarë ti thotë. Ai e di që sistemi nuk e pranon gjakun e ri. Sistemi ynë pranon vetëm një lloj grupi gjaku, atë të korruptueshmin. E kotë ti sjellim këtu kur nuk i përdorim dot. Do ishte gjak i shkuar dëm.
Nuk kemi pra, ç’tu ofrojmë patriotëve, ata NUK janë të përputhshëm me sistemin. Dhe, ndoshta më mirë. Do të ishte një ftesë për në ferr.
‘Duku një herë nesër!’
Mund të duket sikur po u them patriotëve të presin sa të ‘vdesë’ sistemi, e pastaj të shohim. T’i mbajmë përkohësisht me shpresën tipike shqiptare “duku i’herë nesër”.
Në fakt, ky sistem, sado i dobët e i paqendrueshëm, nuk bie vetë.
Duke gjykuar sesi demokracia tek ne ka marrë forma tribale e bajrakësh, kam frikë se rruga më e afërt e zgjidhjes do të ishte ajo përmes atij që një historian yni e quan “sovran i ndriçuar”.
Gjithçka fillon duke ringritur një sistem konkurrence, që fillon që tek diplomat, vendet e punës, e përfundon te konkurrenca e ndershme ekonomike. Këtë mund ta bëjë një njeri me vizion, frymëzues e me aftësi manaxheriale në gjendje ta transformojë sistemin nga lart-poshtë.
Kur ta gjejmë një njeri që të përcjellë këtë standard nga maja e Piramidës së pushtetit tonë, do t’ju njoftojmë. Por, siç duken bathët duke vëzhguar projektet politike, stafet njerëzore, apo frymën e lidershipit vendas, e mira do të qe të mos rrinit me veshin te dera.
Monday, January 9, 2012
Gjithnjë vrasësi kthehet në vendin e poezisë
botuar te Shekulli, 08-01-2012
E keni parasysh komshijen që nuk jua hap derën më 1 janar? Punë mbarësie. Thonë që ai që hyn i pari në shtëpi të heq këmbën e mbarë ose jo për krejt vitin. Ka shumë mundësi të mos jetë e vërtetë, thjesht një nga bestytnitë e shumta të një populli me pak ligje e shumë legjenda, por, komshijet i dinë më mirë këto punë.
Në këtë frymë, e mira do të kishte qenë që në të tëra fushat shoqërore të kishim nga një ‘këmbë të mbarë’. Madje, Kryeministri po përpiqet sa mundet nga një seminar në Francë të na japë lajme të mira.
Pra, le ti nisim Tartat me këmbë të mbarë. Ky, është viti im i poezisë, dhe jo dhe aq shumë për meritë timen.
Poezia, si shërim ndaj videokracisë
Gjatë panairiti të fundivitit, mediat, reklamat, bujat televizive donin që unë të blija Kohën e Pamjaftueshme, Kurbanin, Shqipërinë, Enver Hoxhën. Nuk dua të paragjykoj personat, por, nuk besoj se kam për të lexuar kurrë asnjërin prej tyre. Nuk para kam qejf ti lexoj autobiografitë, sepse nuk besoj te sinqeriteti i atyre që i shkruajnë. Dhe kam përshtypjen që nja 2-3 kuriozitete ime naive në lidhje me Kadarejtë, nuk do e marrin përgjigjen në atë libër, e as në autobiografinë e dytë. Nuk kam në plan ti lexoj asnjë libër Ramës për sa kohë është në politikë. Në këto 20 vjet nuk besoj se ka mbetur gjë pa rrëfyer publikisht për Enver Hoxhën, ndërsa Blushit ia kam lexuar një libër.
Ndaj unë dola pa blerë prozë, për faj të tyre. Sepse deshën të më shesin prozë me zor, me të tëra mjetet propagandistike. Videokracia, e quajti Lubonja. Po librat nuk janë parfume, e nuk shiten në televizor.
Në shenjë proteste, dola vetëm e një tufë librash me poezi, dhe shpalla për vete vitin e poezisë.
Vdekja e poezisë
Poezia është një mga format e artit më pak të lexuara, e për më tepër që të jep më pak famë se çdo formë tjetër arti bashkëkohor. Por, jetojmë në një vend kur dhe shkëmbinjtë janë tashmë tokë e xanun. Poezia nuk i ka shpëtuar monopoleve.
Përtej poezisë zyrtare. Përtej asaj që konjukturat kanë qejf tu mësojnë fëmijëve në shkolla e gazetarët që nuk lexojnë libra kanë qejf ti shpallin si mbretër të poezisë, gjenden njerëzit e harruar. Ata që shkruajnë poezi të mira pa fund, pa u blerë e pa u lexuar kurrë.
Të shkruash për poezi në një ditë të dielë, mbase nuk është gjëja më e mirë. Njerëzit përtojnë të mendojnë, janë pak fluturakë e përgjumshëm... Ndaj dhe të tërë i hapin gazetat kryesisht te faqja e thashethemeve rozë. Gjëra pa qeder.
Por mua më ka qëlluar të dëgjoj poezi në 2 të natës, te Chiambretti Night. Ishte Alda Merini. Një poeteshë 80 vjeçare, që në 2 pas mesnate merr guximin të lexojë poezi në një emision që merrej me Vip-a tjetërsoj. Alda Merini, poetja më e madhe e gjallë e Italisë, vdiq 2 javë më pas. Por mua, poezia e saj e lexuar si vajtim më kumbon ende në veshë.
Vërtet është e dielë, por kjo është një e diel prej kishe, shkruan Luljeta Danaj. Dhe pse jo, e dielë prej poezie.
Homeri në gjitha kohët
Sa herë shoh një libër të Frederik Rreshpjes e blej. Më duket, sikur blej diçka të re. E dua shumë Rreshpjen. E kam konsideruar si poetin më të madh shqiptar të gjallë, deri sa iku në heshtje e pa bujë para pak vitesh. Nuk u kujtua njeri për të. Që të të shpallin ditë zie e ky shtet të të japë atë që meriton nuk mjafton të jesh poet. Duhet të jesh poet me njohje lart.
Libri i Rreshpjes ishte një kopje e rrallë e një botimi të para shumë viteve (ShB Europa), me atë kapakun prej kartoni të fortë, përmbledhje e disa librave të tjerë të shkruar në vitet ‘60 e ‘70.
Në kohën kur poetët e mëdhenj, ata që studiohen e mësohen dhe sot në shkolla shkruanin “Ku ti kërkoj rrënjët e tua Parti...”, Rreshpja vizatonte me anë të fjalëve:
Durët, si antena ku zërat kanë vdekur.
Zogjtë tani e kanë shtëpinë te era.
U harrua hëna në kujtesën e gjetheve.
Rrëzohet çdo ditë
Nga mollët vjeshta.
Ky vend i ka një borxh Rreshpjes. Dhe si të tëra borxhet a pronat, ai nuk ka ndër mend tia khtejë.
Shumë kohë përpara se sendet të bâheshin pjesë e imja
Më duhet të vë mënjanë ca libra, disa me varg të mirë, për të gjetur ata që muamë duken vërtetë specialë.
Librin e Primo Shllakut, ‘Edhe fjalët shkojnë në ferr’ (Ombra GVG 2004), më pëlqen ta lexoj mbrapsht. Jo mbrapsht si disqet e Zeppelin, por, që ta filloj nga faqet e fundit e të shfletoj mbrapsht, deri në fillim. Pjesa që më shijon vërtet te Shllaku janë poezitë e shkruara para ’90-s edhe pse poezitë e vitit ’97 kanë një koncentrim dhimbjeje vezulluese.
Një mijë plumba
janë nisë
drejt organeve të mia jetësorë.
Jeta ime fillon
mbas takimit të tyne
me mue.
Poezitë e Shllakut më sjellin vitet 70 e 80, ashtu si nuk do të mundet dot asnjë gazetar, asnjë libër me kujtime e analiza që është shkruar sot. Apo vjet.
Isha i marrë kur besoja
se dashunia vjen.
Jo. Dashunia ikë,
Ikë gjithmonë.
Dashunia s’ka ftyrë.
Ka vetëm shpinën.
Me pak depresion, me një dhimbje të shurdhër, me një naivitet prej njerëzish që e shohin botën në televizorë me miza, në asnjë emision retrospektivë nuk mund të vijë dot ai zë. Është pjesa që kushdo që tenton ta shpjegojë sot, e humb.
Gjithnjë vrasësi kthehet në vendine poezisë
Përnatë gruaja e apartamentit
pranë – e dalloj që është grua
nga zhurma e flokëve – gozhdon diçka
në mur. Mbase të fshehtat e saj, mbase
enët e kuzhinës. Jo, gozhdon dorën e saj
sipër dhe fle kështu e varur si lakuriq nate.
Kjo është gruaja e grekut Janis Kondos. E dalloj që është grua nga zhurma e flokëve. Kjo është gruaja matanë murit të secilit prej nesh. Dhe gratë nuk i kuptuam kurrë, ngaqë janë matanë murit. Mbase, ngaqë ne presim që ato të gozhdojnë enët e kuzhinës, kur ato...
Libri me poezi i Kondos i titulluar “eshtrat” (Ombra GVG 2007) është një zbulim për mua. Poezive ai u vë vetëm numra, si të ishin ushtarë pa identitet.
Për të poezia, është një nga rrugët tek e vërteta.
A thua e gjeni veten te poezia më poshtë?
Intervistë: rrojmë në një qytet të qelbur.
Ndjekim ngjarje politike të çuditëshme.
Ndjekim ngjarje njerëzore të çuditëshme.
Hamë fshehurazi ditën e djeshme
Duke besuar se hamë ëmbëlsirën më të mirë.
Dashurojmë pamjet e grave
si kanë qenë dikur. dhe mos më thoni
se shkruaj i dëshpëruar. E di pse bie shi,
pse erret dhe çfarë shkruajë gazetat
e nesërme. Tepër optimist qenkam.
Nëse po, atëherë më vjen mirë që folëm bashkë për poezi. Ky mund të ishte viti i poezisë, nga të paktat forma që na ka lënë videokracia për të thënë të vërtetën.
E keni parasysh komshijen që nuk jua hap derën më 1 janar? Punë mbarësie. Thonë që ai që hyn i pari në shtëpi të heq këmbën e mbarë ose jo për krejt vitin. Ka shumë mundësi të mos jetë e vërtetë, thjesht një nga bestytnitë e shumta të një populli me pak ligje e shumë legjenda, por, komshijet i dinë më mirë këto punë.
Në këtë frymë, e mira do të kishte qenë që në të tëra fushat shoqërore të kishim nga një ‘këmbë të mbarë’. Madje, Kryeministri po përpiqet sa mundet nga një seminar në Francë të na japë lajme të mira.
Pra, le ti nisim Tartat me këmbë të mbarë. Ky, është viti im i poezisë, dhe jo dhe aq shumë për meritë timen.
Poezia, si shërim ndaj videokracisë
Gjatë panairiti të fundivitit, mediat, reklamat, bujat televizive donin që unë të blija Kohën e Pamjaftueshme, Kurbanin, Shqipërinë, Enver Hoxhën. Nuk dua të paragjykoj personat, por, nuk besoj se kam për të lexuar kurrë asnjërin prej tyre. Nuk para kam qejf ti lexoj autobiografitë, sepse nuk besoj te sinqeriteti i atyre që i shkruajnë. Dhe kam përshtypjen që nja 2-3 kuriozitete ime naive në lidhje me Kadarejtë, nuk do e marrin përgjigjen në atë libër, e as në autobiografinë e dytë. Nuk kam në plan ti lexoj asnjë libër Ramës për sa kohë është në politikë. Në këto 20 vjet nuk besoj se ka mbetur gjë pa rrëfyer publikisht për Enver Hoxhën, ndërsa Blushit ia kam lexuar një libër.
Ndaj unë dola pa blerë prozë, për faj të tyre. Sepse deshën të më shesin prozë me zor, me të tëra mjetet propagandistike. Videokracia, e quajti Lubonja. Po librat nuk janë parfume, e nuk shiten në televizor.
Në shenjë proteste, dola vetëm e një tufë librash me poezi, dhe shpalla për vete vitin e poezisë.
Vdekja e poezisë
Poezia është një mga format e artit më pak të lexuara, e për më tepër që të jep më pak famë se çdo formë tjetër arti bashkëkohor. Por, jetojmë në një vend kur dhe shkëmbinjtë janë tashmë tokë e xanun. Poezia nuk i ka shpëtuar monopoleve.
Përtej poezisë zyrtare. Përtej asaj që konjukturat kanë qejf tu mësojnë fëmijëve në shkolla e gazetarët që nuk lexojnë libra kanë qejf ti shpallin si mbretër të poezisë, gjenden njerëzit e harruar. Ata që shkruajnë poezi të mira pa fund, pa u blerë e pa u lexuar kurrë.
Të shkruash për poezi në një ditë të dielë, mbase nuk është gjëja më e mirë. Njerëzit përtojnë të mendojnë, janë pak fluturakë e përgjumshëm... Ndaj dhe të tërë i hapin gazetat kryesisht te faqja e thashethemeve rozë. Gjëra pa qeder.
Por mua më ka qëlluar të dëgjoj poezi në 2 të natës, te Chiambretti Night. Ishte Alda Merini. Një poeteshë 80 vjeçare, që në 2 pas mesnate merr guximin të lexojë poezi në një emision që merrej me Vip-a tjetërsoj. Alda Merini, poetja më e madhe e gjallë e Italisë, vdiq 2 javë më pas. Por mua, poezia e saj e lexuar si vajtim më kumbon ende në veshë.
Vërtet është e dielë, por kjo është një e diel prej kishe, shkruan Luljeta Danaj. Dhe pse jo, e dielë prej poezie.
Homeri në gjitha kohët
Sa herë shoh një libër të Frederik Rreshpjes e blej. Më duket, sikur blej diçka të re. E dua shumë Rreshpjen. E kam konsideruar si poetin më të madh shqiptar të gjallë, deri sa iku në heshtje e pa bujë para pak vitesh. Nuk u kujtua njeri për të. Që të të shpallin ditë zie e ky shtet të të japë atë që meriton nuk mjafton të jesh poet. Duhet të jesh poet me njohje lart.
Libri i Rreshpjes ishte një kopje e rrallë e një botimi të para shumë viteve (ShB Europa), me atë kapakun prej kartoni të fortë, përmbledhje e disa librave të tjerë të shkruar në vitet ‘60 e ‘70.
Në kohën kur poetët e mëdhenj, ata që studiohen e mësohen dhe sot në shkolla shkruanin “Ku ti kërkoj rrënjët e tua Parti...”, Rreshpja vizatonte me anë të fjalëve:
Durët, si antena ku zërat kanë vdekur.
Zogjtë tani e kanë shtëpinë te era.
U harrua hëna në kujtesën e gjetheve.
Rrëzohet çdo ditë
Nga mollët vjeshta.
Ky vend i ka një borxh Rreshpjes. Dhe si të tëra borxhet a pronat, ai nuk ka ndër mend tia khtejë.
Shumë kohë përpara se sendet të bâheshin pjesë e imja
Më duhet të vë mënjanë ca libra, disa me varg të mirë, për të gjetur ata që muamë duken vërtetë specialë.
Librin e Primo Shllakut, ‘Edhe fjalët shkojnë në ferr’ (Ombra GVG 2004), më pëlqen ta lexoj mbrapsht. Jo mbrapsht si disqet e Zeppelin, por, që ta filloj nga faqet e fundit e të shfletoj mbrapsht, deri në fillim. Pjesa që më shijon vërtet te Shllaku janë poezitë e shkruara para ’90-s edhe pse poezitë e vitit ’97 kanë një koncentrim dhimbjeje vezulluese.
Një mijë plumba
janë nisë
drejt organeve të mia jetësorë.
Jeta ime fillon
mbas takimit të tyne
me mue.
Poezitë e Shllakut më sjellin vitet 70 e 80, ashtu si nuk do të mundet dot asnjë gazetar, asnjë libër me kujtime e analiza që është shkruar sot. Apo vjet.
Isha i marrë kur besoja
se dashunia vjen.
Jo. Dashunia ikë,
Ikë gjithmonë.
Dashunia s’ka ftyrë.
Ka vetëm shpinën.
Me pak depresion, me një dhimbje të shurdhër, me një naivitet prej njerëzish që e shohin botën në televizorë me miza, në asnjë emision retrospektivë nuk mund të vijë dot ai zë. Është pjesa që kushdo që tenton ta shpjegojë sot, e humb.
Gjithnjë vrasësi kthehet në vendine poezisë
Përnatë gruaja e apartamentit
pranë – e dalloj që është grua
nga zhurma e flokëve – gozhdon diçka
në mur. Mbase të fshehtat e saj, mbase
enët e kuzhinës. Jo, gozhdon dorën e saj
sipër dhe fle kështu e varur si lakuriq nate.
Kjo është gruaja e grekut Janis Kondos. E dalloj që është grua nga zhurma e flokëve. Kjo është gruaja matanë murit të secilit prej nesh. Dhe gratë nuk i kuptuam kurrë, ngaqë janë matanë murit. Mbase, ngaqë ne presim që ato të gozhdojnë enët e kuzhinës, kur ato...
Libri me poezi i Kondos i titulluar “eshtrat” (Ombra GVG 2007) është një zbulim për mua. Poezive ai u vë vetëm numra, si të ishin ushtarë pa identitet.
Për të poezia, është një nga rrugët tek e vërteta.
A thua e gjeni veten te poezia më poshtë?
Intervistë: rrojmë në një qytet të qelbur.
Ndjekim ngjarje politike të çuditëshme.
Ndjekim ngjarje njerëzore të çuditëshme.
Hamë fshehurazi ditën e djeshme
Duke besuar se hamë ëmbëlsirën më të mirë.
Dashurojmë pamjet e grave
si kanë qenë dikur. dhe mos më thoni
se shkruaj i dëshpëruar. E di pse bie shi,
pse erret dhe çfarë shkruajë gazetat
e nesërme. Tepër optimist qenkam.
Nëse po, atëherë më vjen mirë që folëm bashkë për poezi. Ky mund të ishte viti i poezisë, nga të paktat forma që na ka lënë videokracia për të thënë të vërtetën.
Subscribe to:
Posts (Atom)