Botuar te Piranjat.al më 13 tetoor 2025
1,
Kam pasur dy aksidente me skuter. Në asnjërin nuk kam pasur faj. As unë, as ndonjë tjetër. në të dy rastet fajin e ka patur shteti. Herën e parë, në rrugën Hoxha Tahsim, ishte një gropë thuajse e padukshme në mes të korsisë së biçikletave. Jo e madhe, por e mjaftueshme. Mjaftueshëm për të më hedhur përtokë. Ndihmën e parë e mora nga shitësi i dyqanit pranë. "Te kjo gropë bien 2-3 skutera në ditë", më tha, duke më kontrolluar kokën për dëmtime si një mjek i sprovuar. "Nuk ke nevojë për urgjencë, më tha" Më uli brenda dyqanit, më solli ujë, më la të qetësohem. Ishte bërë ekspert i përplasjeve.
2.
Herën e dytë, ishte një hekur që dilte nga një kunjë betoni në mes të trotuarit, diku përballë Maternitetit të Ri. Po ecja në trotuar, sepse aty ishte krijuar një zonë për këmbësore e biçikleta bashkë. Kunji i hekurit me ngyrë gri, ishte mimetizuar me trotuarin. Ndërsa u ula të merrja veten, i thsashë pronarit të tavolinave aty ngjitur: “Pse nuk vë një saksi me lule aty ku është kunji, që të mund ta shohim?” “S’më lë Bashkia tha”. Ndërsa zhvillohej kjo bisedë, një zonjë e vjetër u pengua tek e njëjta kunjë dhe u sakatua.
3.
Dhe pastaj vjen një ministre e re, që ka vendosur të na rikondfimojë që (ky) shteti nuk të zgjidh hallet, por vetëm të vështiëson jetën. Sipas saj "991 raste të raportuara nga urgjenca janë më shumë se sa mjaft për ta ndaluar menjëherë këtë risi të rrezikshme". Por, ministrja Koçiu nuk përmendi asnjë gropë. Asnjë kunj betoni. Asnjë rrugë të çertifikuar nga bashkia që në të vërtetë është një fushë mine për çdo mjet dyrrrotësh. As motoristët që ecin ekskluzivisht në korsitë e biçikletave. As mungesën e kaskave të sigurisë, as infrastruktura që të dërgon në urgjencë. Skuteri.
4.
Është e vërtetë që skuterat, sidomos kur përdoren nga minorenë janë problem jo i vogël në rrugë. sikurse dhe këmbësorët që të dalin përpara rrotës si fantazma, pa paralajmërim. Por, znj ministre, kamikaz është njeriu, jo mjeti. Sipas të dhënave zyrtare, viti 2023 u mbyll me 48 aksidente që përfshijnë monopatinat elektrike, me 31 të plagosur lehtë dhe 1 viktimë. NJË viktimë. Një jetë e humbur është një tragjedi - por a nuk vdesin dhjetëra njerëz çdo vit nga aksidentet me automjete? Ku është strategjia për të ulur këto vdekje? Ku janë fushatat për edukim? Ku është infrastruktura që mbron këmbësorin?
Nëse skuterët janë rrezik publik, atëherë makinat janë armë në lëvizje. Por për makinat, pse nuk del minstrija ti bllokojë derisa të shohën në ëndërr zgjidhjen? Sepse, ministrja nuk ka kurajë të merret me një problem thelbësor. Asaj makina i duket "normale", është "progres", është ajo që na ka dërguar këtu ku jemi: në një qytet të mbytuar nga trafiku, ku çdo mëngjes është luftë për të gjetur vend parkimi.
5.
Vendimi u njoftua të dielën. Filloi të zbatohej të hënën. Sot për nesër. Pa paralajmërim. Pa alternativa. Mijëra njerëz u zgjuan, u veshën, dhe në vend që të nxirrnin skuterin nga shkalla, u detyruan të nxirrin çelësat e makinës.
Në një qytet ku autobusi vjen kur të dojë dhe as motori s'bën më punë për shkak të trafikut, skuteri ishte shpëtimi i fundit i qytetarit që donte të mbërrinte në punë në kohë. Tani, edhe kjo u ndalua. Jo gradualisht, as me një periudhë tranzicioni kur njerëzit do mund të organizonin jetën. Por menjëherë, sikur të ishte shpallur gjendje lufte. Sepse, Qeveria shqiptare ka një metodologji të qartë për ushtrimin e pushtetit: arrogancën.
6.
Por, pse tani? Përvoja na ka treguar që gjërat në Shqipëri ndodhin për dy arsye: Një, kur Kryeministrit i pret një skuter rrugën dhe jep urdhër të zhduken skuterat; Dy, kur dikush ka një ide sesi mund të bëjë para nga skuterat. Dhe si përherë, merret një vendim nga asgjëja.
Vendime si ky, që prekin jetën e mijëra njerëzve merren pa konsultim, pa studim, pa një takim të vetëm me palën e prekur, me ata që do ta vuajnë pasojën. Është një lloj krenarie qeveritare: "Ne (lexo: Ai) e dimë më mirë. Ju duhet të bindeni."
7.
Nëse problemi ishte vërtet siguria, zgjidhja nuk është ndalimi por rregullimi: patenta e detyruar, regjistrimi i mjetit, gjobat, dndalimi e sekuestrimi për shkeljet, rrugët e dedikuara. Por kjo kërkon punë, vizion, menaxhim. Kjo kërkon që dikush në qeveri të merrte përgjegjësi për cilësinë e rrugëve, për gropa që hedhin njerëz përtokë, për kunja betoni që dalin si kurthe në mes të qytetit. Ndërsa ndalimi kërkon vetëm një urdhër. Një konferencë për shtyp. Një shifër (991) që kur e sheh të tingëllon shqetësuese, por që askush nuk e vendos në kontekst.
8.
Gjëja më interesante në gjithë këtë nuk është akti, por heshtja. Ne jemi mësuar me një qeveri që kujtohet për ne një herë në katër vjet, tani edhe pa premtime, e pastaj zhduket. Që nuk e konsideron veten përgjegjëse për dramat që shkakton. Që nuk kërkon falje kur vendimet e saj lënë njerëz pa punë, pa mënyrë për t'u lëvizur, pa mundësi për të planifikuar jetën. Gjëja më interesante është heshtja. Mijëra njerëz ëq preken nga ky vendim, përfshirë mua, dhe heshtin. Zemra do na e donte ti mblidhnim skuterat në bulevard, me mijëra, e tia linim aty Kryeministit, në protestë. Në vend të kësaj, heshtja.
9.
E hëna erdhi dhe iku. Asnjë protestë. Asnjë zë që të thoshte: "Kjo nuk është e drejtë." Qyteti u zgjua, pa një prej mjeteve të tij të lëvizjes, dhe thjesht... u përshtat.
Ky është nënprodukti më i rëndë i gjithë kësaj historie: geni i protestës që vdes. Kur mijëra njerëz preken nga një vendim arbitrar dhe askush nuk ngre zërin, kur reagimi ynë ndaj padrejtësisë është vetëm një përpjekje e heshtur për t'u përshtatur, atëherë diçka thelbësore ka pushuar së qeni.
10.
Sa do të zgjasë ky ndalim? Aq sa zgjati ligji i duhanit (lexo: 1 javë). Skuterët do të zhduken nga bulevardi, por do të shfaqen në periferi. Do të shmangin akset kryesore, do të lëvizin në zona ku policia nuk shhet kurrë. Sepse njerëzit kanë nevojë – dhe nevoja nuk pret legjislacion.
Qeveria do të shpallë suksesin, do të thotë se "ka mbrojtur qytetarët", ndërsa këta të fundit do të vazhdojnë të vuajnë në heshtje. Gropa te Hoxha Tahsim do të mbetet po aty. Kunja e betonit do të mbetet aty. Shitësi që është bërë ekspert i përplasjeve do të vazhdojë të japë ndihmë të parë.
11.
Megjithatë kjo nuk është një problem monopatinash. Është problemi i një qyteti që ka humbur të drejtën dhe guximin të zemërohet. Është problemi i një shoqërie ku kemi mësuar të hamë dru e të mbyllim gojën, ëq kemi rënë dakord për të heshtur, me idenë se pushteti bën çfarë të dojë, dhe ne thjesht duhet ta durojmë. Ne e dimë që protesta nuk ndryshon asgjë. E kemi provuar. Por edhe heshtja nuk ndryshon asgjë – përveç nesh. Na bën më të vegjël, më të frikësuar, më pak qytetarë dhe më shumë vegla. Përveçse, kur heshtja është paralejamërimi i stuhisë.
