Thuaji drogës "Po", Koços "jo"

Botuar te Dita, 29 shkurt 2015, me titullin "Droga, gjithmonë 'po'"

Para gati 4 vitesh pata një marrëdhënie virtuale me drogën. Bëra një shkrim të titulluar “Thuaji drogës ‘Po’!”.
Nuk pata shpresuar, sikurse nuk shpresoj që një shkrim të mund të zhvendosë vullnete politike në këtë vend. E para, sepse tek ne vullneti politik i njerëzve me pushtet nuk lëvizet dot as me votë, jo më me shkrime, dhe e dyta, strategjia e deformimit informativ, pra, e përmbytjes së publikut me tema, ngjarje, çudira që “zgjasin nga tre ditë”, e ka bërë të pamundur që publiku të mund të përqendrohet e të karikohet tek një çështje. Ndaj, çështje të vogla e të mëdha, halle të thella ose kalimtare, na fshikin njësoj pa mundur të ngulen në ndërgjegjen tonë të topitur.
Ndaj, kam njëfarë habie që befas shoh një karikim të veçantë në lidhje me liberalizimin e drogës, një karikim të shumanshëm mediatik, në një kohë që sa për sy e faqe të botës, kemi fituar një betejë me krimin, kemi mundur Lazaratin.
Pse befas, liberalizimi i drogës u bë i rëndësishëm?
Por, përpara se të vij tek kjo, do doja të rivizitoja një territor të njohur.

Lufta e Humbur

Si një shtet që lufton për mbijetesë e jo për luftëra të mëdha sociale, lufta ndaj drogës nuk ka pasur ndonjëherë kuptim tek ne. Ka qenë më tepër thjesht një formalitet. Siç thuhet edhe haptazi në qarqet përreth pushtetit, të paktët që kapeshin ishin kryesisht ata që prishnin pazaret, që nuk respektonin autoritetet, që spiunoheshin nga shokët apo futeshin në kurth nga konkurrenca. Po flas për një shtrirje kohore prej 24 vjetësh.
Viktimat e vetme të “show time”-it tonë për drogën janë ose kultivues të vegjël, e deri edhe pleq në parcelat e të cilëve u patën gjendur disa rrënjë cannabis, ose adoleshentë të kapur me disa gramë në xhep.
Pra, ne nuk mund të humbim një luftë që as e kemi luftuar ndonjëherë. Dhe për atë sulm mbi Lazarat – një sulm që rezultoi fatkeqësisht pa bërë plaçkë e robër – u desh një sebep ndërkombëtar.
Por, edhe atje ku lufta ndaj drogës ka më tepër energji e kuptim sesa tek ne, ajo konsiderohet e humbur. Shifrat globale tregojnë që në 10 vitet e fundit, përdorimi botëror i cannabis-it u rrit me 8.5%, i kokainës me 27%, dhe opiumit me 34.5%.
Në fakt, lufta Kundër Drogës, konsumon fonde të mëdha (vetëm në SHBA ha 150 miliardë dollarë në vit), mban të angazhuar shumë njerëz, policë e zyrtarë, që mund të përdoreshin me efikasitet diku tjetër, dhe mbi të gjitha, rrit koston e përdoruesve.
Pra, heqja dorë nga kjo luftë ka kuptim. Qoftë edhe për ne që s’para kemi “shkrepur pushkë” në këtë luftë.
Droga, duhet liberalizuar për 2 arsye madhore.


Droga, gjithmonë “po”

Situata vazhdon të jetë e njëjta: Ai që do të përdorë drogë, do ta gjejë se s’bën, qoftë dhe duke vjedhur paratë e familjes ose të të tjerëve, qoftë duke shitur objektet shtëpiake e deri dhe trupin. Në club-et e Tiranës vazhdon të gjesh femra që janë gati të të ofrojnë shërbime seksuale për t’u qerasur me një dozë kokainë. Në celularët e akoma më shumë njerëzve sesa para 4 vitesh, krahas numrit të picerisë e të kinemasë, është dhe numri i shpërndarësit të drogës.
Prandaj, duke e ndaluar tregtimin e saj, nuk e ke penguar njeriun që do ta përdorë. Aq sa mund të ruhet nderi i grave duke i mbajtur mbyllur, aq mund të pengohet ai që ka vendosur ta përdorë drogën.

Marijuana ilegal!

Në koncertet e Manu Chao-s, vargu që kumbon më fort, i shoqëruar nga e gjithë turma e pranishme në koncert është “Marijuana ilegal”. Nuk ka nevojë të dish spanjisht për ta kënduar këtë varg në koncertet e Manu Chao-s. Është gjuhë ndërkombëtare.
E drejta për të përdorur drogë është një e drejtë e patjetërsueshme njerëzore, njësoj si e drejta për të përdorur valium, vaj soje apo kamomil.
E drejta për të përdorur Internetin tashmë konsiderohet si një nga të drejtat e njeriut. Interneti, është një lloj droge. Televizioni është një lloj tjetër droge. Seksi, po ashtu. Ka një listë të gjatë gjërash ndaj të cilave jemi të varur në jetë. Kafeja, është tek lista e drogave të mirëfillta. Me 100 kafe kalon në overdozë!
Atëherë përse shteti lejon Internetin, TV, seksin e kafet, dhe ndalin hashashin e kokainën?
E drejta bazë njerëzore është që secili të bëjë çfarë të dojë me trupin e vet.
Njeriu ka të drejtë të pijë bar miu, të hajë sanduiçe që të shëndoshin, të thithë dhe pluhur suvaje po të dojë. Njeriu ka të drejtë të gëlltisë të tëra drogat që ekzistojnë, ato që janë shpikur e ato që nuk janë shpikur akoma. Njeriu supozohet se është qenie e lirë!
“Bari është përbashkuesi i njerëzimit” këndonte Bob Marley.

Shqipëria mes të parëve

Liberalizimi i drogave është një proces që po ndodh. Uashingtoni, para ca ditësh, Kolorado pak më parë. Javë pas jave, muaj pas muaji dëgjojmë për shtete që liberalizojnë marihuanën.
Sipas të gjitha gjasave, rivlerësimi i luftë ndaj drogës, dekriminalizimi dhe liberalizimi i saj në Perëndim janë procese të pakthyeshme. Edhe Shqipëria nuk ka pse bën përjashtim.
Arsyet janë aty që prej 25 vitesh, por askush nuk ka denjuar të merret me to. “Pse”-ja e vërtetë rri e varur në ajër, dhe me sa duket askush nuk do t’i japë përgjigje.

‘Pse’-ja e varur

Arsyeja që unë shoh në këtë rimarrje të çështjes, është e thjeshtë: biznes. Një biznes shumë miliardësh, që tejkalonte edhe buxhetin e shtetit shqiptar në vit, mund të kthehet në biznes legal shumë fitimprurës. Pra, nuk ka të bëjë me lirinë e individit, me Bob Marlin, Marijuana ilegal, me ata fakirë që vuajnë në burg për 2 gramë më shumë se e lejuara. Është thjesht një perspektivë e re biznesi. Të ishte për lirinë e individit, askush nuk ka për ta hapur në Shqipëri kurrfarë teme. Por, a është e drejtë kjo?

Thuaji neo-narkotrafikut ‘Jo’

Luftërat, bëhen për shkak të biznesit. Njerëzit dënden me ilaçe që nuk u duhen e të dëmshme, për shkak të mega-korporatave. Elefantët e balenat po zhduken, për shkak të biznesit. Sëmundjet injektohen në popullsi për arsye biznesi. Motivimi i biznesit ka qëllim fitimin, jo njeriun. Ndaj nuk i besoj asnjë inisiative sociale që nis nga biznesi, e jo nga të drejtat e njeriut.
Sa e përgatitur është Shqipëria për të kontrolluar monopolet, këtë e dimë të gjithë. Sa infrastrukturë kemi ne për të kontrolluar ushqimet, edhe këtë po e provojmë në kurriz. Sa jemi në gjendje të kontrollojmë informalitetin, këtu ka vend për një buzëqeshje cinike. Sa do mund ta kontrollojë e të përfitojë shteti shqiptar nga një biznes i ri e i komplikuar, që përfshin edhe tregjet e huaja, kjo është një pyetje përgjigja e së cilës sapo ju erdhi në majë të gjuhës.

Lufta e njeriut

Lufta për liberalizimin e drogës është një luftë parimore dhe ka në qendër njeriun. Në qoftë se fitohet me metoda që s’kanë lidhje me principet, njeriu, domethënë unë dhe ju nuk kemi fituar asgjë. As edhe kënaqësinë e një cigareje bar, fshehur pas një cepi pallati, qoftë dhe thjesht sa për të bërë një akt kundër sistemit.

Fatos Kongoli na fton mbi humnerë

botuar te DITA, 24 Shkurt 2015


Nëse unë lavdëroj një apo nëse unë e shaj atë, kjo nuk ngre kandar në numrin e atyre që do ta lexojnë. Thjesht, ushqen me kuriozitet një numër njerëzish që duan të dinë, pse ky po “i bie” kësaj apo këtij. Ju e dini edhe pse ndodh kjo: lavdethurrësit kryesisht i bëjnë një qokë dikujt, kritikuesit, kanë një inat që duan të nxjerrin.
Në këto kushte, është bërë jo vetëm e pamundur, por dhe e panevojshme të marrësh përsipër kritikën për një vepër letrare, filmike apo dhe një produkt televiziv. Prandaj kam vendosur të shkruaj vetëm për gjërat që më pëlqejnë, dhe ta shmang kritikën për gjërat që në shijen time janë thjesht mediokre.
Sapo kam mbyllur së lexuari një libër të mirë.

Gjemia e Mbytur

“Gjemia e Mbytur”, është libri më i mirë që Fatos Kongoli ka shkruar në këto vitet e fundit. Ndoshta, gjëja më pak tërheqëse në libër është titulli, i cili, siç u fol në konferencën për shtyp është rastësor. Ajo çfarë e bën këtë një libër shumë të mirë nuk është vetëm stili të cilin Fatosi e ka unik dhe as struktura e rrëfimit që ai e manipulon mjaft mirë. Nëse do më duhej ta krahasoja strukturën e këtij libri të Kongolit me një pikturë, ndoshta do të ishte “Melankolia dhe Misteri i një Rruge” i De Chirico-s. (http://www.wikiart.org/en/giorgio-de-chirco/mystery-and-melancholy-of-a-street-1914).
Ajo çfarë në të vërtetë e bën këtë një libër që unë e dua, është ajo e pjesë e humnerës mbi të cilën më fton të vështroj. Në të shkuarën e të tashmen tonë si komb, ne kemi shumë humnera, të cilat i shmangim me harresë. Kjo që ky libër na fton ta rivizitojmë është më e thella, ndoshta dhe më e errëta.
Nuk mund të rri pa rrëfyer, se ka pasur momente që ky libër më ka rrënqethur, gjë që nuk më ndodhte prej kohësh duke lexuar romane.

Jetët e Vjedhura

Libri nis me një personazh që gjen një pasaportë shqiptare në xhep, dhe kryen një fluturim drejt Shqipërisë. Një njeri pa kujtesë, i cili nuk mban mend asgjë përveç aromës së një femre, shijes së një konjaku dhe melodisë së një bluzi.
Lloj-lloj karakteresh dhe galerish jetësore hapen para nesh, shumica e të cilave, siç i quan dhe vetë autori janë “jetë të vjedhura”. Jeta e një sportisti e dërrmuar dhe shkatërruar vetëm sepse dashuronte vajzën e “të madhit”, Hadit, e quan me elegancë autori, është vetëm njëra prej tyre. Rrëfim pas rrëfimi, çdo personazh i ri hedh dritë më shumë në enigmën e dashurive të ndërprera në mes, prej njerëzve që përbënin zinxhirin njerëzor shtypës të diktaturës.
Kjo është drama më e madhe e jona si komb. Ne, kemi shkatërruar jetët e njëri-tjetrit, dhe prej çerek shekulli duam ta harrojmë, kush bëri, çfarë bëri e kujt ia bëri.
Ne nuk duam të hapim dosjet, sepse nuk duam ta shohim humnerën e shpirtit tonë.

Dhoma 31

Kjo është drama më e madhe që kemi si komb, edhe pse e injorojmë. Kemi shkatërruar jetët e mijëra njerëzve. Këtë e kanë bërë ca shqiptarë të tjerë, të veshur me pushtet. Këto dy botë, jetojnë sot pranë e pranë, por mes tyre ka një humnerë – drejtësia për atë që ka ndodhur nuk ka për t’u vënë kurrë. Viktimat ecin në rrugët e këtij vendi, të plakur e të lënë jashtë sistemit, duke u parë në sy me xhelatët, të cilët arritën të konvertohen në sistemin e ri, të ruajnë pushtetet e privilegjet, t’u krijojnë fëmijëve një jetë të rehatshme në majë të piramidës, pa brerje ndërgjegjeje për krimet e etërve.
Ka një arsye të fortë pse nuk hapen dosjet në Shqipëri. Ata që e ndërtuan tullë pas tulle diktaturën e Enverit, ata që volën përfitimet më të mira prej saj, jetën e rehatshme, punët e zgjedhura, pushtetin, shkollimin e privilegjuar, gratë e të dhunuarve, e mbajtën pushtetin. Në ndihmë të tyre erdhën edhe besëprerë që kapërcyen ylberin dhe u bënë shokë me xhelatët.
“Jetët e vjedhura nuk mund të rikthehen, nuk mund të konvertohen”. Por, të paktën të mund të respektoheshin. Burri i vetë-djegur me benzinë para nja 3 vitesh, do duhej të na kishte përcjellë këtë mesazh. Por, ne jemi shndërruar në qenie të vrazhda, pa memorie e pa ndjeshmëri.
Kjo humnerë, është aty. Është turpi ynë si komb.

Poezia e librit

Pavarësisht mërisë sime personale (dhe çuditërisht nuk jam familje viktimash) libri në vetvete mbart poezi dhe dhimbje, por jo urrejtje. Meritë e një shkrimtari, që akoma, arrin të më prekë.