Baladë për baladistin e Jakup Ferrit

Izolimi vdes

Ka ikur dhe njëri nga Djemtë e Detit, Gent Demaliaj. Nuk është thjesht ikja e një njeriu që më pikëllon. Është ikja thuajse në heshtje e çdo gjëje që ka qenë e shtrenjtë për ne dikur, në një shoqëri të sëmurë e në një komb të tallavaizuar. Bashkë me Demaliajn ikën një pjesë e viteve ’90, vite kur ne mund të ishim ngjitur pak më lart si komb, por nuk mundëm.
Më kujtohet energjia pozitive e atyre viteve, artistë që luftonin për të qenë artistë derisa vizioni tribal i shtetit i detyroi të zgjidhnin ikjen. Ata që mbetën, mbetën ishuj të izoluar edhe pse djemtë e Detit krijuan një album të tërë me titull “Izolimi Vdes”. E kam akoma në shtëpi CD-në, një përpjekje për të bërë art aty ku të tërë duan të bëjnë para e të zënë dashnore.
E kam dëgjuar shpesh atë album. Sot, kur Demaliaj nuk jeton më, jam i qartë që izolimi nuk vdes. Izolimi na ka zënë për fyti të tërëve nën fytyrën e atyre njerëzve që patën në dorë të ndryshojnë këtë vend për mirë dhe nuk e bënë, sepse u ra më për kollaj ta zhysnin në pleh e të mbretëronin majë plehut.

Ngrysu, ngrysu prej dëshpërimit

Shoh tani në retrospektivë përpjekjet e Djemve të Detit si dhe grupeve të tjera të rrokut për të qëndruar në skenë, të spostuar nga shija e keqe e atyre që kanë uzurpuar skenën muzikore dhe nga politika e marketingut të shalëve e prostitutave me “projekt të ri muzikor veror”.
Një roker i vjetër që sot merret me menaxhim lokalesh në vend që të shkruajë muzikë, më pati thënë që rroku ka vdekur. Në fakt, nuk është rroku, është populli i rrokut që ka vdekur. Dallimi ndërmjet rrokut e tallavasë është i thjeshtë: I pari prodhon rebelë, e dyta prodhon belly dancer. Ne jemi këtu ku jemi, sepse na kanë shndërruar në ahengxhinj e qejflinj bel-dredhjeje, pa asnjë gjen rebelizmi brenda.
Me një ngulmim mediokër, privatët por dhe shteti, institucionet e të cilit kanë për detyrë të ndihmojnë kategoritë e rrezikuara kulturore dhe minorancat, kanë injoruar çdo përpjekje kulturore jashtë konjukturave, klientelave, miqve e dashnoreve. Mediokriteti i promovuar ndër vite në çdo instancë vendimmarrëse (agro)kulturore na ka çuar këtu: kur askush nuk ka më shpresë që të jetojë me art.

Lamtumirë

Megjithatë, edhe pas heshtjes së Djemve të Detit e të shumë muzikantëve të tjerë që nuk kanë shalë për të treguar nëpër klipe, dhe nuk vjedhin sampla muzikore për të prodhuar nga 3 këngë në javë, diçka mbetet. Ka akoma që nuk dorëzohen. Nëpër skutat e Tiranës ka akoma djem të trotuareve që sfidojnë shtetin dhe shalo-festivalet, që këndojnë nëpër lokale të vogla underground. Ndoshta, e vetmja që merr kuptim është lirika eseniniane, preveriane, e këngës “Lamtumirë”, nga Izolimi Vdes: “Ti jo, mos u ngrys prej dëshpërimit, dhe nëse çasti ty të gënjen. Pra hesht ti nën dritën e këtij mundimi, se nesër patjetër ty gazi të vjen…”. Sado e kotë të duket, i vetmi respekt që mund t’i bëhet artit të Gent Demaliajt është ta mbajmë gjallë, qoftë dhe nëpër skuta përkundrejt mos-dashamirësisë së shtetit, pa u dorëzuar. Pa u ngrysur para dëshpërimit.