Një Tartë optimiste e festive!

Botuar te Shekulli, dt 25 dhjetor 2011

Akuza më e madhe që më bëhet nga njerëz të njohur e të panjohur, është se unë vetëm kritikoj çdo gjë. Sado më vjen inat, e di se kanë të drejtë. E meqë jemi në një atmosferë festash, pas një viti ku vetëm kam kritikuar, le të shkruajmë diçka optimiste. E thënë ndryshe, le të lavdërojmë atë çfarë meriton të lavdërohet. 2011-a pavarësisht treguesve ekonomikë, nivelit të lirisë, 21 janarit a minatorëve, ka pasur momente mbi të cilat mund të flitet me superlativa, ose më e pakta me dashamirësi.

Për ta bërë këtë, njësoj si personazhi Raxhesh Kutrapali tek Big Bang Theory, i cili vuan nga memecëria selektive dhe të cilit i duhet të pijë alkool që të mund t’u flasë femrave, edhe mua më duhet të dëgjoj “Perfect Day” nga Lou Reed për të krijuar një atmosferë optimiste.

E vetmja rrugë

Për të qenë i sinqertë, e dëgjova nja 20 herë “Perfect Day” se më duhej dozë e fortë. Dhe ja ku jemi, optimistë. ‘Problems are left alone.’ Diku kam shkruar që gjëja e vetme që la pas Edi Rama është pedonalja mes Bashkisë dhe Kinema Milleniumit (pavarësisht acarimit të fansave të Ramës që shohin shumë drita në fund të një tuneli të vetëm). Sepse, nuk dua ta konsideroj “gjurmë”, pallatin me shigjeta.

Është gjëja më e bukur në Tiranë e ndoshta në të gjithë Shqipërinë. E kam fjalën për gjërat e ndërtuara nga dora e njeriut, jo për gjiret e bregdetit të ndërtuar nga dora e zotit. Ajo rrugë është i vetmi vend ku ndjehem njeri. Me aq sa kam vërejtur, është e vetmja copë rrugë në Tiranë që askush nuk e kalon me ngut e me vrap.

Nuk është e pushtuar nga kafenetë – dhe shpresoj të mos bëhet e tillë – ka vetëm stola, ca pak karrike dhe njerëz që shetisin. Një gjë që e kemi harruar në Tiranë. Ne, mund të shetisim!!

Nëse në pjesën tjetër të qytetit dritat përdoren për të ndriçuar parkingjet e për të qorruar shoferët, këtu dritat vijnë ëmbël nga poshtë këmbëve. Nëse kudo tjetër pemë të vogla në saksi përdoren për të ndarë kafenenë nga rruga me pluhur, në pedonale pemët janë sipër nesh!!

Sigurisht, pedonalja nuk është e vetmja gjë që la pas Edi Rama. Nuk ka vend për kritikë një Tartë optimiste. Por, nuk gjej dot gjë tjetër që të më ketë bërë të ndjehem njeri në këtë qytet veç pedonales… Ah, po. Janë kumbullat e kuqe të Rrugës së Kavajës. Dy javë në vit! Nëse ia del të mos shohësh anash por vetëm mesoren me gjethet e kuqe, të vjen të thuash “sa bukur”.

Redon Makashi është gjallë

Fitorja e Redon Makashit tek ‘Kënga Magjike’ është i vetmi çmim i drejtë i dhënë në një festival në shumë vjet. Ka diçka që ia vlen të respektohet në muzikën e Makashit. Ka një stil të vetin, të dallueshëm qartë. Sepse, e bën muzikën vetë. Nuk ka në këngët e veta një këngë dasme, një ‘baladë’ një tekno e një dance. Gjëja që më mungon te muzika e sotme shqip, është që zhvillohet si një kopje rrymash të huaja. Te Makashi gjen ende melodinë, frymën dhe gjurmën e asaj muzike prej nga vijmë.

Teatri i Metropolit

Më pëlqen të shoh shfaqje në Teatrin e Metropolit. Ngrohtësia e sallave, kontakti me aktorin aq i drejtpërdrejtë sa mund ta prekësh, më ka dhënë mundësinë të ndjehem në një marrëdhënie krejt tjetër nga ç’jemi mësuar. E di që jashtë kjo është gjë e vjetër. Por në Tiranë, jemi mësuar që mes spektatorit dhe aktorëve ka dërrasa, pode, humnera, distanca. Sallat e Teatrit të Metropolit u japin mundësi dhe atyre performancave që mund të mos mbushin dot salla me 500 vetë, por mund të krijojnë mjedise intime me 30 a 60 vetë.

Barcelona

Unë nuk jam tifoz i Barcelonës. Njeriu nuk bëhet dot tifoz as 20 e as 40 vjeç. Tifozët e vërtetë bëhen që të vegjël dhe ajo që i lidh me një skuadër është shumë emocionale, diçka që kapërcen përtej futbollit. Kjo nuk më pengon të shoh çdo ndeshje të Barcelonës që mundem.

Panairi i Rudian Zekthit

Kam blerë një libër me poezi të Rudian Zekthit. Libri është i trashë sa Bibla, dhe me numër vjershash, thuajse si ajo. Është një libër që ti mund ta hapësh një mbrëmje ku të mundesh të lexosh disa faqe e ta harrosh për disa vjet. Pastaj e hap prapë.

Zekthi, ka shekuj që nuk shkruan. Dikur, në fillimvitet ’90, poezia e tij ishte agresive, jashtë skemave, gati-gati, një anti-poezi! Pas kaq vitesh, jam kurioz si një fëmijë për këtë libër.

Nuk e kam lexuar akoma, vetëm i kam hedhur një sy faqeve nëpër të. Por, është gjë e bukur ta di që e kam aty, e ndonjëherë, të filloj të luftoj me çmendurinë e një poeti jashtë rrymash.

Çaji me çajnik, edhe pse ne nuk kemi çajtore

Çaji me çajnik, gradualisht po fiton qytetari në Tiranë. Në ndryshim nga modeli i vjetër, kur kursehej uji i nxehtë, tani të sjellin falas një çajnik të madh!

Vudi Alen, shqip

Sado ankohem, shpesh, kam gjetur e shkruar për gjëra befasuese në Tiranë. Pjesa e vetme që më ka shijuar fillim e mbarim, në çdo detaj e element, ka qenë “Riverside Drive” me tekst të Woody Allen e regji të Milto Kutalit. Pjesa, kaloi pa u vënë re, meqë e pati premierën në kohë para-zgjedhore.

‘Riverside Drive’, është e shkruar mrekullisht nga Woody Allen dhe e luajtur në mënyrë të jashtëzakonshme nga Gaz Gjoka, së bashku me Arben Derhemin. Milto Kutali e ka bazuar mbi një skenografi minimaliste por shumë funksionale dhe për 80 minuta, siç kam shkruar kur e pashë së pari, ‘nëse doni të ndjeheni në Nju Jork e jo në Tiranë, nëse doni të ëndërroni me yje e jo me kulla të shtrembëta mbi kokë, ky është vendi ku “mundeni”’.

Smoking causes impotence… tek ata që të rrethojnë!

Ka dy vende në Tiranë ku VËRTET nuk lejohet duhani brenda. Radio dhe Iliria, dy bare (që rastësisht kanë një kombinim kuptimplotë emrash) ku pjesa e margjinalizuar e jo-duhanpirësve mund të ndjehet e qetë. Dy, vetëm dy. Por, në Tiranë janë shumë. Dhe mbi të gjitha, janë një lumturi e pashpresuar.

Krishtlindja

Ata që janë jashtë, kthehen. Pabet e klabet janë plot me ata që na kanë munguar, që do të rrinë ca ditë, e do të ikin prapë. Por, Tirana me ata, është ndryshe. Ka diçka magjike për Krishtlindjen, që i jep Tiranës jetë e xixa.

Pranvera

Pranvera arabe, Occupy Wall Street, rebelimi në Londër, madje edhe 21 janari ynë, pavarësisht viktimave, më kanë mbushur shpirtin plot. Ajo që e kujtoja të vdekur, nuk qenka pra e mbaruar. Revolucioni – dhe nuk e kam fjalën për armë, por për revolucion idesh, mospranim të shtypjes dhe rebelim ndaj së ligës – ekziston. Pushteti i elitave po shkundet. Kabalët, nuk janë më të qetë. Nuk mund të ketë gjë më të bukur. Është ajër. Jo më kot ‘The Protester’ u ngrit në pranverë. ‘Se pas dimrit vjen një verë…’ shkruante aventurieri i vjetër rebel.

Kategoria e optimistëve

Kaq, mbajti optimizmi im dhe syri pozitiv jo-kritik. Do habitesha nëse keni mbërritur deri këtu. Shumica më doli duarsh si reklamë. Shumë gjëra të bukura që përjetojmë janë përvoja personale, e jo sociale.

Optimistët, në këtë vend janë përgjithësisht njerëz që gjërat u shkojnë mirë, dhe që preferojnë të mos ua përmendësh problemet e thella sociale, paçavuret politike, turpet kulturore, sepse nuk duan ta dinë. Duan të shijojnë atë pjatën e tyre plot, në tavolinën e tyre të vogël, në shtëpizën e tyre me kredi, para LCD-së së madhe.

Dashamirët tanë jashtë shtetit do të preferonin të merrni vesh lajme të mira nga këtu brenda, të lexonin për diçka të bukur që ne bëjmë këtu, të ndjejnë që ky vend ka ende diçka me të cilën ia vlen të ushqesh nostalgjinë.

Kam vënë re se ne si popull lëvizim shumë mes dy ekstremesh, ose ithtarë të zjarrtë të një personi a çështjeje, ithtarë të pakompromis, të mbyllur e të padëgjueshëm, ose kritikë nihilistë. Unë, besoj se futem te këta të dytët.

Ka shumë pak mënyra, gjykoj unë, për të mos e lënë mediokritetin e vanitetin të na mbërthejnë pa e kuptuar. Në kohën e videokracisë, më tremb frika nga manipulimi. Më tremb përgjumja e ndërgjegjes. Më tremb dhuna e pakicës përmes kontrollit të të vërtetës.

E vetmja mënyrë që unë kam gjetur, është, mos-kompromisi. Mund të jetë kokëfortësi maloku, por nuk dua ta pranoj atë që serviret pa e këqyrur nga të gjitha anët. As atë që jemi bërë. As atë që duan të na shesin për të vërtetë.

Back to Black

“I thought I was someone else, someone good…” Por, boll me ‘Perfect Day’, le të kthehemi tek buka e vjetër. Back to Black. Mezi jam përmbajtur ndërsa flisja me optimizëm, pa thënë atë që mendoj vërtet.

Pedonalja, është i vetmi vend ku ndjehem njeri, sepse çdo cep tjetër i Tiranës është çnjerëzor e i pajetueshëm; Redon Makashi do jetë përherë më pak i preferuar se porno-muzika që mbizotëron tregun tonë; në Teatrin e Metropolit artistët japin shfaqje për kënaqësi të njëri –tjetrit, publiku i gjerë as e di ku bie; Barcelona nuk ma zëvendëson kombëtaren; Rudian Zekthi shkruan por askush nuk lexon poezi; aty ku të sjellin çaj me çajnik duan të të shesin ujin më shtrenjtë se naftën; Krishtlindja vdes sa del jashtë qendrës; Riverside Drive nuk e pa askush, sepse ne për teatrot dëgjojmë vetëm në TV, ku çdo shfaqje lavdërohet nga gazetarë të paaftë, sa ti nuk di ku të besosh; duhani pihet kudo, në çdo zyrë të shtetit, pa mëshirë, me cinizëm, pa skrupull; pranvera… A do të ketë një pranverë shqiptare?

Më vjen keq për ata jashtë që i kanë sytë në këtë vend. Nuk kemi asgjë për ti gënjyer.

Më vjen keq për optimistët, me shtëpinë e re, me kredinë në bankë e me pabin e preferuar të fundjavës, por, ndërsa ata shohin Champions, minatorët janë nën dhe. Varfëria është poshtë pallatit. Edhe pse, nuk ua tregojnë në televizorin e tyre LCD.

Dhe “gëzuar Krishtlindjen…” do kisha dëshirë t’jua uroja në pranverë.