Do ju kisha kërkuar ndjesë për vulgaritetin, por nganjëherë duhet zbritur poshtë për të gjetur emrat e përshtatshëm për realitetin. Pastaj, ky është më i pakti etiketim që ai që vjen i bën punës së atij që ka ikur.
Ja një copëz realiteti e treguar duke shmangur emra konkretë: pas ndërrimit të pushteteve në Ministrinë F. u bë një kontroll. Të tërë të punësuarit që ishin me diploma të Kamzës, u pushuan nga puna me një copë letër në dorë që shkruante, ti nuk ke kualifikimin e duhur për atë vend pune. Për t’i dhënë këtij veprimi (pushim masiv nga puna, a mos vallë quhet “shkelmicid”?) një aromë Shqipërie, u pushua edhe ndonjë që nuk ishte i “Kamzës”. Kur u sqarua situata, i thanë, “ups, na fal. Po, ç’u bë u bë! Hajt, mos u mërzit”. Medemek, të shkatërruam jetën, planet e të ardhmen, por, ti mos u mërzit. Dhe, për t’i shtuar dhe një lugë banaliteti në fund, vendi u zu nga një person po aq i paaftë dhe i hequri nga puna thirret një herë në javë të mësojë të riun sesi të bëjë punën, kuptohet, falas dhe si “për nder”.
Ngjarje tragji-komike si kjo, besoj se dëgjoni çdo javë. Gjëja që i bashkon është modus operandi i shtetit, asgjë e re nga metodat e vjetra. Ne e kaluam pa shumë fjalë, vetëm me një qortim me tundje koke masakrën në administratë. Na është regjur lëkura. Edhe unë nuk do i isha rikthyer, sikur të mos dëgjoja premtimin zulmëmadh se tani “do bëhet shtet”.
Këtu nis rilindja e anti-shtetit.
Më mirë një shtet i ri, apo një shtet i vjetër?
Përtej poetikës së frazës “tani do bëjmë shtet”, vetë fraza të lë me një dyshim të vagullt. Ka pak naivitetet, pak megallomani e shumë nihilizëm kjo frazë. Do bëhet shtet nga e para? Shembja e një shteti për të ngritur një tjetër, në botën moderne është vërtetuar që nuk funksionon, madje, në botën moderne funksionon vetëm në rast juntash ushtarake që bëjnë rrokadë njëra pas tjetrës pa bërë dot shtet. Unë nuk mbaj mend të kem kërkuar një shtet të ri. Kam kërkuar këtë shtet, por më të mirë.
Shtetin nuk e bëjnë njerëzit, sikurse korrupsionin
Kjo “bërja e shtetit”, nuk është çështje njerëzish. Vetë kreu i qeverisë së sotme kur ishte në opozitë artikuloi frazën më rrëshqitëse në lidhje me korrupsionin: Korrupsioni nuk ishte çështje njerëzish! Pra, as kalbja e shtetit nuk mund të jetë çështje njerëzish. Por, ja që në këto 100 ditë doli që paskësh qenë vetëm çështje njerëzish! Nuk ka mbetur drejtor i lartë, i mesëm e i vogël pa u ndërruar. Pra, ose ka mungesë strategjie, por nuk na e kishin thënë, ose na manipuluan sa të mbledhur ato 1 milionë shpullat. Kjo që po ndodh me administratën ka ndodhur dhe më parë. Nëse kishte njeri që mendonte ndryshe, le të rritet ca. Por, kjo vë në dukje një problem tonin me shtet-formimin. Ne, nuk kuptojmë konceptin e vazhdimësisë.
Vazhdimësia si bazë e shtetit të ri, dmth të vjetër
Më kujtohet që pikërisht kur Ramiz Alia shpalli Kongresin e Vazhdimësisë (1986), ai ndodhi të ishte i fundit e nuk pati kurrfarë vazhdimësie. Historia jonë tragjikomike (një maksi-skemë e asaj mini-situatës që përshkrova në fillim) është histori segmentesh. Nuk kemi vazhdime. Kemi vetëm kalorës që hedhin një gjë, për të ngritur gjënë e tyre. Pafundësisht. Vazhdimësia, është thembra jonë delikate. Sepse nuk e kemi. Nuk kemi thembër delikate, e kemi lëkurën shollë dhe dyst.
Ministrat që vijnë, rrafshojnë atë që ka bërë para-ardhësi dhe e nisin nga e para, deri dhe nga mobilimi. Fshijnë çdo inisiativë të paraardhësit, se mendojnë se të tyret janë më me vlerë.
Vazhdimësia, në thelb ka të bëjë me titullin tim banal: çdo qeveri e ka për detyrë të hajë m... që ka bërë ajo tjetra.
Qeveritë, një pas një
Para se të futem më tepër në konceptin themelor që duhet të kishte qeveria Rama, më duhet të sjell dhe një histori tjetër banale me protagonist “shtetin”. Në një nga periferitë bastione të PD, para zgjedhjeve, për të fuqizuar votën pro qeverisë së vjetër, u rritën pagesat e asistencës, nga 2 në 5 mijë lek të vjetra për familje (në vend që t’u japin punë, u shtojnë lëmoshën). Qeveria e re që erdhi dërgoi kontrollin e vet. Asistencat ishin rritur në mënyrë të paligjshme, ndaj qeveria e re ua preu fare. Tani atje ka një tufë gojësh të uritura e të papuna. Qeveria e parë ishte çnjerëzore që i linte në gradën e mos-vdekjes, duke i ushqyer me aq para sa të mund të hash vetëm bukë-vaj-e-kripë. Qeveria e vjetër, i la të lirë të vdesin.
Për t’u kthyer tek ajo që duhet të hante qeveria Rama. Baza e ngritjes së shtetit nuk është të zëvendësosh qindra e mijëra njerëz. As të bësh shkelmi-cid. Baza është të njohësh të tërë m...at që ka bërë qeveria tjetër, e t’i respektosh. Për ato çfarë ajo qeveri bëri, mori ndëshkimin e vet. Kjo qeveri ka për detyrë të ngrejë shtet mbi ngrehinën që la qeveria paraardhëse. Jo ta rrafshojë, por ta riparojë.
Të zerosh gjithçka që ata e kanë bërë gabim, me qëllimin për “të bërë shtet” që ka të bëjë me jetën e njerëzve është si një revolucion të bardhësh, për fat të keq i drejtuar kundër më të varfërve. Sepse, daç besojeni daç jo, ndërsa ato familjet që jetonin me 5mijë lek të reja në muaj në periferinë e vjetër tani nuk dinë si të mbijetojnë në Rilindje, ka një grup tjetër që konvertohet qetësisht nga sistemi në sistem. Një pjesë, janë ata që “korrupsioni nuk është punë njerëzish por sistemi”
Të pandryshueshmit
Brenda sistemit, mbeten të pandryshueshmit. Ata “të urtët” që pinë qumësht nga të gjitha lopët që vijnë në pushtet. Pa qenë në gjendje t’ju jap dosje, fakte e arkiva (kërkojuani gazetave të lidhura me 100 fije me partitë që keni votuar, investigimet), mund t’ju them me bindje se e vetmja mënyrë për t’u konvertuar nga ndërrimi i pushteteve është rryshfeti. E vetmja monedhë që konvertohet nga shteti i ri tek i vjetri, është zarfi. Nuk kam as merak e as mllef me këta të shkathëtit që ia dalin mbanë të mos i kapë stuhia në annjë sistem. I vetmi merak që kam, është se kjo komponente e pandryshueshme shkakton mungesën e vazhdimësisë për çdo gjë tjetër. Ata janë peri që mban rruazat e këtij sistemi bashkë.
Ata janë të aftë të lobojnë interesa të caktuara, jo se kanë lobe të forta, por se i kanë të stabilizuara. Lobimi, do duhej të bënte një ekuilibër ndërmjet ndjeshmërisë së masave, vullnetit të qeverisë dhe hapësirave në ngërç rrotull tyre. Por, lobimet e njerëzve të vazhdimësisë janë thjesht vazhdimësi korruptive. Për t’u kthyer te teza e fillimit, nëse korrupsionin e bëjnë njerëzit apo sistemi, nëse shtetin –nënprodukt i të cilit është korrupsioni – e bëjnë njerëzit apo sistemi. Shtetin, e bëjnë njerëzit.
Shteti në fakt bëhet me njerëz
E vërteta është që shtetin, sistemin, a quajeni çfarë të doni, e bëjnë njerëzit. Por, jo njerëzit e shkelmi-cidit. Jo rinia e shkathët që i ndenji pas liderit në opozitë. As militantët, e as shoqnia e vjetër. Jo ata që po mbushin çdo vend vakant.
Për të vazhduar me anekdotat për qeverinë e re, po më tregonin se në ministrinë M., këshilltar i lartë paska ardhur një person i njohur si agjent i një shteti fqinj. Më kujtohet kur nja 2 media (asokohe opozitare) ngritën alarmin për praninë e nja 3 agjentëve në qeverinë e shkuar. Por siç thamë, modus operandi njihet. Vendet bosh të agjenturave, nuk ngelkan vakantë për gjatë.
Qeveria e re duhej të kishte ardhur në pushtet me një analizë të qartë të çdo hallke që nuk funksionon ose dhe që funksionon mirë. Sistemi i vjetër (po e quaj sistem, se nuk di ç’emër të përdor për ngrehinat e ndërtuara, të lëna përgjysmë, të shembura e të ngritura në vite të këtij shteti) duhej analizuar si sistem e si njerëz, bashkarisht. Në 8 vjet opozitë, apo dhe 1 vit fushatë, opozita e vjetër mund të kishte identifikuar hallkat e dobëta, të dëmtuara nga njerëz mediokër e të paaftë. Për këto hallka duhej të kishte pregatitur strategjinë jo vetëm financiare, por dhe nominale për rregullimin e këtyre hallkave. Por, zëvendësimi në masë i të gjithë njerëzve, në çdo nyje drejtuese të atij sistemi nuk krijon shtet të ri. Thjesht shemb karkasën e vjetër, me pretendimin arrogant se do ngrihet më në fund një ngrehinë e fundme, funksionale. Dhe krijon një ngrehinë të re që mezi rri në këmbë, eshtrat e të cilës nuk përforcohen duke emëruar vajza të reja beqare.
Për t’u kthyer tek m... që duhet ngrënë nga kjo qeveri. Nuk ka rrugë tjetër. Duhet vazhduar aty ku e lanë ata të tjerët. Për ndryshe, kjo ngrehinë do jetojë vetëm 8 vjet.
No comments:
Post a Comment